Abdullah Naci Akbay (11.8.1923-20.1.1924)

Cumhuriyet döneminde atanan ilk Edirne Valisi olan (11-8-1923-20-1-1924) Abdullah Naci Akbay, Mehmet Şehri Efendi ile Nâile Hanım'ın oğlu olarak H.1298 (M. 1882) yılında İstanbul’da doğdu. Mülkiye’nin İdadi Bölümü’nde Liseyi bitirip, Kasım 1902 yılında da Yüksek Bölümü’nden mezun oldu. İlk Memuriyeti 1903 Nisan ayı itibariyle Yanya Kenti idi. Daha sonra 1904 Eylül ayında Rodos (Cezâr-i Bahr-i Sefîd) Vilayeti Maiyyet (Özel Kalem) Memurluğu’nda stajını tamamlayarak Kaymakamlığ’a terfi etti.[1]

Harput (1907/4), Sivrihisar (1908/9), Bayındır (1909/10) ve Dimetoka (1910/6) Kaymakamlıklarında bulundu. Ocak 1911 tarihinde 3. Sınıf Mülkiye Müfettişi olan Akbay, Temmuz 1914 de 2. Sınıf ve Aralık1915 tarihinde de 1. Sınıf Mülkiye Müfettişliği’ne yükseltildi. Bu görevi sırasında İstanbul Emniyet Müdürlüğü Siyasi Şube Müdürlüğü’ne 1906 Aralık ayı itibariyle atandı. Ayrıca ek olarak Trablusgarp Göçmenleri’ni Yerleştirme Komisyonu Başkanlığı yanında Jandarma Düzenleme Komisyonu üyeliği görevlerini de üstlendi. Başarılı çalışmaları sonucu 1918 Temmuz ayında Çatalca ve 1919 Ocak ayı itibariyle de Kütahya Mutasarrıflığı’na (Vali) getirildi. Kütahya Mutasarrıfı iken Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti (Ankara) emrine girdi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, T.C.Hükümeti tarafından 1920 Eylül ayında Emniyet Genel Müdürlüğü görevine atandı. Aralık 1921 yılında Trabzon Valisi oldu. Abdullah Naci Akbay, 1923 yılı itibariyle İstanbul-Edirne-Çanakkale Bölgesi’nde Mülkiye Müfettişliği görevine getirildi.

Abdullah Naci Akbay Mülkiye Müfettişi iken, Edirne Valisi Şakir Kesebir’in 11.8.1923 tarihinde Çatalca Milletvekili olması nedeniyle vekâleten Edirne Valiliği görevine atandı.

Edirne Vali Vekili Abdullah Naci Akbay’ın en önemli görevi de Lozan Antlaşması gereğince Karaağaç’ın Türkiye topraklarına katılması sırasında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti temsilciliğini üstlenmesiydi. Lozan Antlaşması’nın (24.7.1923) 2. maddesinin 2. nolu bendinde belirtilen Türk-Yunan Sınırı Protokolü’nün uygulaması, Edirne Vali Vekili Abdullah Naci Akbay ile Yunan Mutasarrıfı Mavridis arasında 15.9.1923 günü Karaağaç’ta imzalandı.^[2]

Türk-Yunan Karaağaç Sınır Protokolü’nün imzalanması gününde (15.9.1923) saat 12.00 de program gereğince halk ve okul temsilcileri Edirne Valiliği önünde toplandılar. Topluluk, Jandarma Kıtası önde (O yıllarda Lozan Antlaşması gereğince Edirne Sınırı askerden arındırılmıştı) olmak üzere saat 15.00 de Karaağaç’a doğru hareket etti. Karaağaç yolu üzerinde bulunan bugünkü Jandarma Şehitliği’nde kısa bir tören düzenlendi. Törenden sonra yine Jandarma Birliği önde arkasında protokol ve halk yürüyerek köprüyü (Karlova) geçip, soldaki ilk bina (Karaağaç Belediye Başkanlığı binası, bugün yoktur) önünde ikinci töreni düzenlediler. Binada bulunan Yunan Bayrağı indirilip yerine Türk Bayrağı çekildi. Bina ve çevresinde bulunan Yunan işaretli levhalar yok edildi. Daha sonra Karaağaç İstasyonu’na geçerek trenle Türkiye’den ayrılan Yunan memur ve Jandarmaları uğurlandı.

Karaağaç’ı teslim alan toplulukta protokol üyeleri: Edirne Vali Vekili Abdullah Naci Akbay, Çatalca Milletvekili Şakir Kesebir, Edirne Belediye Başkanı İbrahim Zağra, Edirne Valiliği Hukuk İşleri Müdürü Enis Behiç Koryürek, Gümülcineli Hüseyin Hüsnü Paşa, PTT Müdürü Necati Bey, Jandarma Bölge Müfettişi Albay Mümtaz Bey, Defterdar Avni Bey, Emniyet Müdürü Rıfat Bey ve Edirne Valiliği Protokol Müdürü Necmi İge bulunuyordu. Abdullah Naci Akbay Edirne Vali Vekilliği görevini 1924 Ocak ayı itibariyle Edirne’ye tayin edilen Hatîp-zâde Ahmet Cemâl Bey'in atanması ile tamamladı.

Abdullah Naci Akbay, 1927 Nisan ayı itibariyle Mülki İdare mesleğinden istifa ederek ayrıldı. Mayıs 1927 tarihinde Tekel Müdürlüğü’nde göreve başladı. Bu kurumda çeşitli Şube Müdürlükleri’nde ve Müfettişlikler’de bulunarak 8 yıl sonra 1935 Temmuz ayında Vergiler Temyiz Komisyonu üyeliğine geçti. Daha sonra 1938 Eylül ayında Sümerbank’ta denetçi oldu. Kasım 1940 da T.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nda, Maliye Bakanlığı denetçisi görevini üstlendi. Bu görevi sırasında yaş haddinden1946 Temmuz ayında emekli oldu. Ağustos 1946 ayında İller Bankası İdare Heyeti Üyeliği’ne getirildi. Haziran 1950 tarihinde de memuriyetten ayrılarak daha sonraki yıllarda devlette görev almadı.

Abdullah Naci Akbay eşi Fatma Belkıs Hanım'la 1911 yılında evlendi. İki oğlu oldu. Fransızca, İngilizce ve Rumca biliyordu.