Abdurrahman Hibri (1604-1659)

Abdurrahman Hibri (1604-1659)

Hibrî, Mayıs 1604 yılında Edirne’de doğmuş olup çocukluk yıllarını kentimizde geçirmiştir. Asıl adı Abdurrahman olup, sonradan, döneminin kurallarına uyarak büyük bilgi, hoca ve mürekkep satıcısı anlamına gelen “Hibrî” takma adını almıştır.

İlköğrenimini de Edirne’de gören Hibrî, yüksek medrese öğrenimini İstanbul’da tamamlayıp belli basamakları atladıktan sonra hocalık sınıfına geçmiştir. Hibrî, önce Edirne Emir Kadısı, sonra da 1636 yılında Dimetoka’daki Oruç Paşa Medreselerine müderris olmuştur. Daha sonraları H:Cemaziyel evvel 1049-M:Eylül 1639’dan itibaren sırasıyla Edirne İbrahim Paşa, Saraciye, Eminiye, Taşlık, Câmi’i Atik ve Üç Şerefeli Medreselerine ve nihayet H:1069-M:1658 yılında da Dârü’l Hadis’e müderris olmuştur.

Hibri, Osmanlı döneminde yazılan ilk şehir tarihi kitabı olan "Enisü'l Müsamirin -Edirne Tarihi-" adlı eserin yazarıdır. Hibri bu eseri için “ uzun kış gecelerinde yapılacak dost sohbetlerine vesile olur” diyerek kitabın adını «Enis-ül Müsâmirin» koymuştur.

Edirne’nin 1360-1650 yılları arasındaki gelişimini fetih döneminden itibaren anlatan ve XIV Bölümden oluşan eser üzerine Sevim İlgürel tarafından 1972 yılında bir doktora tezi hazırlanmıştır. Ayrıca eser Dr. Ratip Kazancıgil tarafından 1996 yılında Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi tarafından günümüz Türkçesiyle yayımlanmıştır.

Mezar taşı hitabesindeki bilgiye göre de, H:1069-M:1659 yılında vefat etmiş ve Edirne’nin Yıldırım semtindeki kabristana defnedilmiştir.

Abdurrahman Hibrî tarafından yazılan “Enis-ül Müsamirin” adlı eser, değerli hocamız Yrd.Doç.Dr.Ratip Kazancigil tarafından 1996 yılında latin alfabesine çevrilerek Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi tarafından yayımlanmıştır. (Bilar, 2019, s.35)

Bugün yayımladığı eserleri  birçok araştırmacıya ve bilim insanına ışık olmaktadır. 

Bazı tarihçiler yayımladıkları kitaplarında Hibri’nin mezarı’nın farklı yerlerde olduğunu belirtse de Ratip Kazancıgil hocamızın önderliğinde yapmış olduğumuz çalışmalarda mezar taşı Yıldırım mezarlığında yerde gömülü bulunmuştur. Mezar taşının okunmasıyla bulunan mezar taşının Abdurrahman Hibri’ye ait olduğu tespit edilmiştir. Cengiz Varnatopu döneminde Edirne Belediye Binasının da yapılışının 100. Yılı programı kapsamında Yıldırım Mezarlığında  Abdurrahman Hibri’nin mezarı yapılmış ve dualarla kabri ziyarete açılmıştı.

Ancak Haziran 2021 tarihinde bazı kişilerce Hibri’nin kabrini tahrip ederek, mezar duvarlarını kırmışlardı. Konu hemen ilgili yöneticilere sözlü ve yazılı olarak konu detaylı olarak iletilmişti.

Edirne Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından Edirne Belediye Başkanlığına 15.12.2023 tarihinde kabrin onarımı ile ilgili yazı gönderilmiştir. Ancak yapmış olduğum ısrarlı takibe rağmen konu ile ilgili gelişme olmamış ve kabrin bütçe yetersizliğinden yapılamadığı ilgili yöneticiler tarafından tarafıma iletilmiştir. 

Abdurrahman Hibri kentimize böylesi hizmetleri yaparak kentimiz ile ilgili birçok araştırmacıya ışık olurken bugün bizim mezarını onaracak parayı bulamamamız ne kadar acı değil mi? Bu da Edirne’nin ayıbı olsun…

Mekanı cennet olsun. Eserleriyle o kitap raflarında ışık olmaya devam ediyor.


Ender Bilar- www.enderbilar.com