Atatürk'ün Edirne Ziyaretleri
Mustafa
Kemal Atatürk gerek askerliği gerekse Cumhurbaşkanlığı dönemlerinde ülkenin
dört bir köşesini gezmiş, ülkenin kurtuluş mücadelesini halkını da arkasına
alarak kazanmış bir komutan ve liderdir.
Yapılan
araştırmaları incelediğimizde; Atatürk’ün Edirne’yi dört kez ziyaret ettiği
görülmektedir.
Mustafa Kemal’in Edirne’yi ilk kez 31 Mart
1909 tarihinde yüzbaşı rütbesiyle ziyaret etmiştir.[1]
Yazar Ayhan Tunca Atatürk’ün bu ziyaretini Edirne’den geçiş olarak
belirtmektedir.
Osmanlının bulunduğu çok zor ve ağır savaş
koşulları altında ortaya çıkan Balkan Savaşı döneminde Edirne’ye gelmiştir.
Mustafa Kemal, Bolayır Kolordusu Hareket Şube
Başkanı olarak görevlendirilir. Edirne’de de 15. Kolordu bulunmaktadır ve
merkezi Dimetoka’dadır. 21 Temmuz 1913’te Edirne’nin alındığı gün Bolayır
Kolordusu ile Doğu Trakya ve Edirne’ye yönelenler ile birlikte Mustafa Kemal de
şehre girenler arasındadır. Mustafa Kemal, Edirne Kaleiçi’nde, bugünkü adıyla
İnönü Caddesi üzerinde, İstiklâl Okulu yakınındaki Sarı Pansiyon’da 20 gün
kadar kalmış, 10 Ağustos 1913’te Edirne’den ayrılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün üçüncü gelişi de 1916
yılında gerçekleşmiştir. Çanakkale’de kazandığı zafer üzerine üç terfi birden
alan Albay Mustafa Kemal, Kolordu merkezi olan Edirne’ye 16. Kolordu Komutanı
olarak gelmiştir. Osmanlı Tarihinde bir komutana gösterilmeyen olağanüstü
tezahüratlarla karşılanmıştır.
Mustafa Kemal 1916 yılında üçüncü kez
Edirne’ye gelişinde çalışmalarını Müşirlik Dairesi olan şimdiki Tümen Karargâhı’nda
sürdürmüştür. Bu kez Edirne’de bir buçuk ay kalan 16. Kolordu Komutanı Mustafa
Kemal, İskenderköylü Mahmut (Pilevneli) Ağa’nın evinde kalmıştır. Mustafa
Kemal, 25 Aralık 1916 günü büyük bir törenle Doğu Cephesi’ne uğurlanmıştır.[2]
Atatürk’ün Edirne’ye son ziyareti
Cumhurbaşkanı unvanıyla gerçekleşmiştir. 21 Aralık 1930 tarihinde Edirne’ye
gelmiş ve Belediye Başkanlığı binasında çalışmalarını sürdürmüştür. Edirne’de
yapmış olduğu ziyaretlerde çok büyük ilgi görmüştür.
Atatürk’ün
beş gün süren ziyaretlerinin ardından Edirne'den ayrılmıştır. Ayşekadın
semtinde kendisini uğurlayan dönemin Belediye Başkanı Ekrem Demiray, Mustafa
Kemal Atatürk'e Edirne'de ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti iletmiştir. M. Kemal
Atatürk'te belediye başkanına ve Edirne'ye aşağıdaki kelimelerle veda etmiştir;
"Edirne
şehri halkının, hakkımda göstermiş olduğu iyi kabul ve gösterilerden gerçekten
çok duygulandım ve kıvanç duydum. Fırsat düştükçe bu güzel şehri ziyaret
edeceğimi vadediyorum. Selam ve sevgilerimi sayın ve sevgili Edirne halkına
uygun araçlarla aracılık etmenizi rica ederim. Allahaısmarladık. " (Edirne
Postası, 28.12.1930, s.1)[3]
