Ayvazoğlu Sineması ve Oteli

Yunanca bir kelime olan Sinema, genel anlamda filmleri tasarlama ve gerçekleştirme sanatının adıdır. İlk sinema filmi Paris’te 1895 yılında oynatıldı. Türkiye’de ise ilk defa 1914 yılında 150 metrelik bir haber filmiyle hizmete girdi.

Edirne’de en eski sinema Kaleiçi’nde Cumhuriyet adıyla kuruldu. İlk sesli filmde aynı sinemada gösterildi. Aynı sinemanın yazlık-bahçe bölümü de vardı. Daha sonra bu sinema Saray adıyla da hizmet verdi.

Ayrıca; Serhat, İnci, Maarif ve Hudut Sinemaları (Tugay Komutanlığı’na bağlı idi) vardı. Son yıllarda; Carmen ve Kipa İş Merkezi’ndeki salonlar hizmet verdi.

Geçmişte Prestij adıyla kurulan bir sinema Kiler Market yanındaki Petrol Ofisi binasında açıldığı için sakıncalı bulunup kapatıldı. Yine Carmen-2 adıyla Ayşekadın Demir İş Merkezi’nde hizmete giren salonun da ömrü kısa oldu.

Günümüzde ise Erasta AVM’de Cinemarine ile Edirne Margi Cinegold hizmet vermektedir.

Ayvazoğlu Sineması ve Otel’i 2 katlı bir evin onarım ve tamiratından meydana getirildi. Sinemanın girişinde o yıllarda bir tamirhane vardı. Otel’in bulunduğu binada önceleri konut olarak kullanılıp otele dönüştürüldü.

Ayvazoğlu Sineması ve Otel’inin adı; sahibi İsmail Galip Ayvazoğlu’ndan geliyordu. İsmal Galip Ayvazoğlu İlkokul Öğretmenliğinden emekli olduktan sonra ticari hayata atıldı. Hatta 1954 Milletvekili Seçimlerinde Demokrat Parti’den aday adayı oldu. Ayvazoğlu önce Saraçlar Caddesi üzerinde Petrol İstasyonu (Bugünkü Vakıflar Bankası köşesindeki büfenin yerinde) çalıştırdı. Daha sonra sinemanın yerini 1950 yılında satın alarak onarımdan geçirip 16.12.1954 günü halkın hizmetine sundu.

İsmail Galip Ayvazoğlu zaman içinde Petrol Ofisi’ni şehrin içinden bugünkü Çağlar Petrol Ofisi’nin yerine 1963 yılında taşıdı. Daha sonra Petrol İstasyonu’nu Petrol Ofisi’ne devretti.

Ayvazoğlu Sineması’nda ilk film “Yarın Çok Geç Olacak” adıyla oynatılan ödüllü bir filmdi. Açılışta o günlerin Vali Yardımcısı Fahri Tokmakçıoğlu ile Edirne Belediye Başkanı Ali Rıza Ataktürk hazır bulundular. Ayrıca, Resmi Kurum Müdürleri ve iş adamları da törene katıldılar. Sinema o yıllarda çok güzel para kazandıran bir iş kolu idi. Açılışın ardından sinemanın arkasında bulunan bölümler de alınarak yazlık salon haline getirildi.

Ayvazoğlu Sineması; konserlere, tiyatrolara ve Siyasi Parti Kongreleri’ne verilirdi. Sinema 1976 yılında kapatılarak uzun yıllar kullanılmadı. Aradan geçen 8 yıl sonunda Trakya genelinde özellikle Keşan, Malkara ve İpsala’da sinemaları bulunan Mehmet Özkök (Kendisi de aslen İpsala’lı idi) Ayvazoğlu Sineması’nı kiralayarak onarımdan geçirip 1984 Aralık ayında halkın hizmetine sunmak istedi.

Sinema Salonu yeni baştan elden geçirilip 846 koltuğun 800 indirilerek hazırlanmasına rağmen sınıflandırma konusunda Belediye ile anlaşma sağlanamadığından açılışta gecikti. Uzun süren bir bekleyişin ardından 19.5.1985 günü ünlü Belkıs Akkale’nin konseriyle Ayvazoğlu Sineması’nın açılışına karar verildi. Sinema, konserden sonra yine ünlü bir Türk Filmi olan “Abdullah” ile gösterilerine başladı.

1905 yılında yapıldığı belirtilen Ayvazoğlu Sineması Konağı (Otel olan bölüm) Dr. Rıfat Osman Tosyavizade’ye hizmet etmiş bir mekândı. Sinema söylendiğine göre 1990 yılı başında elektrik kontağından çıktığı belirtilen bir yangınla gece 03.00 de kül oldu. Havsa, Uzunköprü, Pehlivanköy ve Babaeski İtfaiyeleri’nin de katılımı ile çevreye yayılmadan önlem yangın anında orada idiler. Garanti Bankası Lojmanı ile Öğretmen Evi binasına yangın sıçramadan söndürülebilmişti. Yangında çok az zarar gören Ayvazoğlu Otel’i 2009 yılı sonuna kadar hizmetine devam etti.

Sinema ile Otel, İsmail Galip Ayvazoğlu varisleri tarafından 2006 yılında İş Merkezi yapılmak üzere bir şirkete satıldı. Sinema ve Otel’in yıktırılıp yerine İş Merkezi kurulması sırasında bahçe bölümünde başlatılan kazılarda Edirne Kale kalıntılarına rastlanması üzerine Anıtlar Kurumu inşaatı durdurdu.

Anıtlar Kurulu ile yapılan görüşmelerden (Yaklaşık 1 sene 9 ay) sonra yaklaşık 1200 m² alanda şartlı olarak inşaata izin verildi. Sinema ve Otel’in yıkımına 8.1.2010 tarihinde yeniden başlandı. Yapılan çalışmalarla kazı çalışmaları yürütüldü.

Mehmet AĞIRGAN - Ender Bilar

Kaynak: Ağırgan, Mehmet (2010) ayvazoğlu Sineması ve Oteli, Hudut Gazetesi, 18.01.2010, sf.4.