Edirne Asker Hastanesi Şehitliği Anıtı
Edirne Asker Hastanesi Şehitliği Anıtı, Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı sırasında şehit düşen şehitlerimiz anısına yapılmıştır.
Edirne Asker Hastanesi'nin İkinci Ordu Merkezi olan Edirne'de, askeri hastane varsa da,
hastaların ihtiyacını karşılamadığından, günümüzde “Edirne Kapalı Cezaevi”
olarak kullanılan ve halk arasında “Yanık Kışla” olarak bilinen Piyade
Kışlası'nın arkasında, Tepe bağlar mevkiinde kamulaştırılan alan üzerinde dönemin Edirne Valisi ve Kumandanı Müşir Veysel Paşa
tarafından 1889 yılında yeni bir asker hastanesinin yapımına
başlanmıştır. 120 metre eninde, 160 metre boyunda olan hastane, kısa zamanda
bitirilip, gerekli olan yatak ve döşeme ile tıbbi alet ve araçlar tedarik
edilerek, H:4. Rebiülahir 1307-M.:28 Kasım 1889 tarihinde, Edirne halkı,
piyade, süvari ve topçu alaylarının hazır bulunduğu bir törenle hizmete
açılmıştır. Hastane’nin bir dönem başhekimliğini, radyolog, ressam, mimar ve
Edirne Perestişkarı, tarihçi Dr. Rifat Osman yürütmüştür.
Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı
sırasında Makedonya, Romanya, Galiçya ve Çanakkale cephelerinde savaşan asker ve subayların tedavileri burada yapılmıştır. Tedavileri sırasında vefat eden hastalar, Askeri Hastane Şehitliği'ne defn edilmiştir.
Edirne Asker Hastanesi Şehitliği, Edirne
Belediyesi tarafından 14 Haziran 2014 tarihinde başlatılan çalışmalar
kapsamında ilk olarak Milli Savunma Bakanlığı arşivinde şehitlikte yatan
askerlerin kimlik bilgileri tespit edildi. 5003 şehidin defnedildiği alanın
ihyası için mimar Taner Tuna’ ya bir proje hazırlatıldı. Hazırlanan proje
Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından kabul edilmesiyle proje
kapsamındaki alan kurul tarafından Edirne Belediyesi’ne devredildi.
Edirne Belediyesi, Edirne Askeri Hastanesi şehitliği alanının mülkiyet hakkını yapılan protokol ile Edirne Şehit Aileleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ne devretmiştir. Bu alanda Edirne Belediye Başkanlığı, Türk Şehitlikleri İmar Vakfı ve Edirne Şehit Aileleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği işbirliğiyle Türkiye'nin ikinci büyük şehitlik anıtının yapımı için hazırlıklar tamamlanmıştır. Hazırlanan projenin temeli de T.B.M.M’'nin Mustafa Kemal Atatürk'e gazilik unvanının verdiği 19 Eylül günü atılmıştır. Kemer Dere Mevkii'nde 64 dönümlük arazi üzerinde 8 ay gibi kısa bir sürede yapılan Anıt, 22 Mayıs 2015 günü düzenlenen törenle açılmıştır.
Anıt, Şehit sayısı bakımından Çanakkale Şehitliği'nden sonra Türkiye'nin ikinci büyük şehitliğidir. Anıtın çizim aşamasında belirlenen her bir figür ve mekan bir anlam ifade etmektedir.
Anıt girişine konulan
iki asker: Asker mezarlığı olduğunu, girişe konulan tak’ın büyüklüğü:
zülmün ve ölümün çok olduğunu, Çepeçevre duvar: şehitlerin isimlerinin
asılacağı yerleri, ortada mevcut 4 kitabe duvarı: Mezar taşları sökülen
şehitlerin mezar taşlarını temsil ediyor. Abide dikilen alandaki 4
basamaklı merdiven: Birinci basamak: Makedonya cephesini ikinci basamak: Romanya
cephesini üçüncü basamak: Galiçya cephesini dördüncü basamak: Çanakkale
cephesinin temsilidir. 4 m. çaplı silindir: Balkan Savaşını, 4 m.lik
birinci kaide: Balkan Savaşında şehit olanları, 8 m. çaplı silindir:
Birinci Dünya Savaşını, 5 m.lik ikinci kaide Birinci Dünya Savaşında şehit
olanları, Abidenin görünümü “ h “ harfi: Hastane şehitliği olduğunu,
kaideler üzerinde ki 50 cm. çaplı iki delik: Milletimizin tarih boyunca büyük
yaralar aldığını ve halen dimdik ayakta olduğunu, ortadaki hastane
amblemi: Milletin yaşadığı zulmü, işkenceyi, hastalık ve ölümleri, 4 m.
kaide üzerindeki ay yıldız: Her şeye rağmen milletin özgürlüğünü, 5 m.
kaide üzerindeki Bayrak: Onca savaş ve yokluktan sonra bu aziz milletin yeni
bir Cumhuriyet kurduğunu temsil ediyor.
Soldaki 9 m. yüksekliğindeki bayrak direği: Ecdadımızın bize kanları ile
emanet ettiği bayrağımızı, sağdaki 9 m. yüksekliğindeki bayrak direği: Emanet
aldığımız al renkli ay yıldızlı bayrağımızın bundan sonrada semalarımızda
özgürce dalgalanacağını, ifade etmektedir.
Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz.
Foto: Uğur Kaygusuz
