Enver Hızlan (29.6.1981-17.12.1986)
Giresun-Görele’de 12.3.1931 yılında doğdu. İlköğretimi Görele’de, Ortaöğretimi Niğde’de ve Liseyi de Haydarpaşa’da bitirdi. Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirince 30.7.1954 tarihinde İstanbul Maiyet Memurluğu görevine atandı. İstanbul Üsküdar Bucak Memurluğu ile Beyoğlu Kaymakam vekilliklerinde bulundu. Haziran 1955 yılında askere giderek 30.11.1956 tarihinde terhis oldu.
Aralık 1956 tarihinde Bursa’ya atandı. Ocak 1957
yılında tekrar İstanbul Maiyyet Memurluğuna getirildi. Eyüp ve Zeytinburnu
Kaymakam Vekilliği yanında Viranşehir ile Suluova’da görevler üstlendi. Aynı
tarihlerde, 28. dönem kaymakamlık kursunu 1958 de bitirerek; 20.9.1958 de
Baskil, 4.8.1960 Palu, 11.12.1961 Eşme, 17.4.1962 Koçarlı, 1.12.1964 Sarayköy,
12.8.1965 Sivrihisar ile 22.12.1967 tarihinde de Çubuk Kaymakamlığı yaptı.
Fransa’da incelemelerde bulundu. İpsala, Meriç ve Edirne Merkez’de 1968 Nisan
ayında Müfettişlik Stajını tamamlayarak Mülkiye Müfettişliğine atandı.
İlk Valiliği 1978 Şubat ayı itibariyle Aydın
İli oldu. Kahramanmaraş Valiliği’ne 1979da atanarak aynı yıl 10.12.1979
tarihinde Malatya Valiliği’ne getirildi. Daha sonra onu 29.6.1981
tarihinde Edirne Valiliği’nde görüyoruz.
Edirne Valiliği’ne başladığı ikinci günde
Atatürk’ün yüzüncü doğum yıldönümü nedeniyle Teksiplik Fabrikası’nda düzenlenen
okuma-yazma konusunda eğitilen 18 işçiye törenle belgelerini dağıttı. Edirne’yi
tanıma gezilerini tamamlayıp, 256 köyün 252 sinde Elektrik bulunduğunu
belirterek, mutluluğunu gazetecilerle paylaştı.
Edirne’deki Mülki İdare hizmetleri yanında
Mahalli İdare’nin de çalışmalarına katılarak sorunları çözümü noktasında
çalışmalarda bulundu. İl Özel İdare toplantılarında çözümler üreterek
Yerel Parlamento’nun gücünü arttırdı. İl Halk Kütüphanesi denetlemesinde kitap
ve dergi koleksiyonunun hayli yüksek oluşunu (36000 kitap) mutlulukla
karşıladı. Özellikle Yahya Kemal Beyadlı’nın şiirlerine hayran olan ve onu çok
güzel yorumlayan Enver Hızlan, üstadın şiir kitaplarından ödünç alarak
yanındakilere mesajlar verdi.
Edirne’nin ilk Özel Hayat Hastanesi’nin açılışında bir
konuşma yaparak, kentin gelişmesinin bir örneği olan kurum için iyi dileklerde
bulundu. Etur’a (Edirne Turizm ve Endüstri Anonim Şirketi) ait Gazimihal
Köprüsü arazisine bir tesis yapılarak Edirnelilere ve turistlere hitap edebilecek
bir konaklama tesisi projesi’nin yapılması kararlaştırıldı.
Köylerdeki sorunları yerinde incelemek üzere Mülki
İdare’ye bağlı müdürlerle birlikte Uzunköprü’ye giderek özellikle okul, yol ve
ürün bedellerinin bir an önce ödenmesi konusunda yetkililere gerekli
talimatları verdi. Konuyu İl Özel İdare toplantılarında gündeme getirerek,
ihtiyaç belirtilen köylere bir an önce destek sağlanmasını vurguladı. Özel
İdare’den talep edilen ödeneğin %25 inin köylüler tarafından ödenmesi
kararlaştırıldı. Kitap ve Kütüphane konusunda hassasiyetini her an gösteren
Vali Enver Hızlan, T.C. Vilayet Konağı girişindeki Toplantı Salonu’nda bir
kütüphane kurdurarak, koleksiyona ait fiş kataloglarını da tamamlattı.
Devlette çalışanların konut sıkıntısını karşılamak
üzere yeni yerleşim bölgesi olan kooperatiflerde Karayollarına ait bölümün
kuzeydoğusunda 50 dairelik Memur Lojmanları kompleksi yapılması
kesinleştirildi. 1983 yılında inşaatın başlaması için gönderilen ödeneğin
kullanılması hususunda yetkilileri talimatlandırdı. Edirne’de açılan Özel
Özge Kreş ve Gündüz Bakımevi Selimiye Camii yanında Vali Enver Hızlan’ın
desteği ile açıldı. Elektrik bulunmayan Edirne köylerinden Enez-
Çandıra’ya ışığın götürülmesi için her türlü maddi desteğin verileceğini
belirterek Türkiye Elektrik Kurumunu harekete geçirdi.
Emlâk Kredi Bankası ile protokol ile yapılması
gerçekleşen 501 konutun Kutlutaş Bölgesi’nde yapılmasını sağlamıştır. Bugün
yapılan bu konutlardan birisi de Valilik Konağıdır. Yapılan yapı
komplekslerinin 250 tanesi resmi dairelere tahsis edilmiştir. Ayrıca Selimiye
Camii Çevresi’nin yeniden düzenlenmesi için yeni bir proje uygulamaya
alınmasını sağlamıştır.
Edirne kenti merkezindeki sorunların çözümü aşamasında
kanalizasyon, elektrik ve Gazimihal Varyantı konusunda çalışmaların
hızlandırılması için yeni uygulamalar başlattı. Yeni siyasi dönemin sağlıklı
yürütülebilmesi için toplantılar yaptı.
Mülki İdare kurumlarına ait arşivlerin düzenlenmesi
konusunda toplantılar yaparak, çalışmalar hızlandırıldı. Vali Enver Hızlan bu
düzenlemelerle ilgili olarak özellikle bizzat inceleme ve tetkikler yaparak,
arşivlerin bir an önce hizmete girebilmesi için daire müdürleriyle birebir
temaslar yaptı. Edirne’de Sivil Savunma Planı uygulaması konusunda,
Belediye binasında toplantılar yapılarak ilgililerin dikkatleri çekildi.
Kız ve Erkek Yetiştirme Yurtları ile Çocuk Esirgeme
Kurumu’na yönelik “İl Sosyal Hizmetler Kurulu” oluşturuldu. Kurulun, İl Sağlık
Müdürlüğü’nce düzenlenmesi kararlaştırıldı. Bu kurula seçilen resmi ve
özel kurumlar ile şirket sahiplerinden oluşturulan komisyon ilk toplantısında
Yetiştirme Yurtları için kararlar alındı.
Edirne Belediye Meclisi salonunda üç gün süren Mithat
Paşa'nın Ölümünün 100. yıl Dönümü Uluslararası Semineri Mülki ve Mahalli
İdarelerin desteğinde yapıldı. Seminere Macar ve Yugoslav bilim adamları
yanında Prof.Dr. Reşat Kaynar, Prof.Dr. Yaşar Yücel ve Prof Dr. Zafer
Tunaya da katıldılar. Ev sahipliğini yapan ve bu seminere Edirne Valisi
olarak katılan Enver Hızlan konuşmasında çok gururlandığını belirterek yeni
seminerler temenni edip yeni açılımlar getirecek sorularla hocaların yeni
açıklamalar yapmalarını sağladı.
Edirne Huzur Evi temeli Vali Enver Hızlan tarafından
atıldı. Kurum 1986 yılında bitirilmek üzere 110 yataklı olarak
planlandı. O günlerde tamamlanan 21 Sağlık Ocağı’nın açılışı da Vali Enver
Hızlan’ın yönetiminde hazır bulunan bir heyet tarafından yapılarak Keşan ve
Uzunköprü köylülerinin hizmetlerine sunuldu. Yine yıllardır Merkez Polis
Karakolu iken önemli ve geniş çapta bir onarıma tabi tutulan bina Polis Evi
olarak düzenlenip Emniyet Müdürlüğü mensuplarına teslim edildi.
Kırkpınar Sarayiçi Er
Meydanı’nın yeniden düzenlenmesi ve Modern Güreş Stadı’nın hazırlanması ile
ilgili olarak zamanın Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı Vehbi Dinçerler’in
katılımıyla tribünlerin temeli atıldı. 1980 İhtilâli’nden sonra zamanın
Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in talimatı ile başlayan Selimiye Camii Onarım ve
Çevre Düzenlemesi Projesi tamamlanmış ve Taş Odaları ile ilgili çalışmalara da
başlanmıştı.
Edirne’nin geçmişi ile geleceğine bir köprü kurmak
üzere Vali Enver Hızlan desteğinde Dr.Ratip Kazancıgil’in önderliğinde Edirne
Araştırma Derneği kuruldu.
Edirne ilinin konut ve inşaatları açısından en yoğun
çalışmalarının yaşandığı Vali Enver Hızlan döneminde kurumlar, kooperatifler ve
vatandaşlar mülki idareden büyük destekler gördüler. Gecekondu meselesine çözüm
getiren 24.2.1984 tarih 2981 sayılı Yasa gereğince Tapu Tahsis Belgeleri
verildi. Toplumun kanayan yarasına merhem olacak bir çözüm sağlanarak Edirne
genelindeki 2490 (830 gecekondu ile 1660 kaçak inşaat) müracaat
değerlendirilerek sonuçlandırıldı. Edirne’de 13 aylık bir sürede tamamlanan
Özel İdare İşhanı ve Lojmanlarının açılışları yapıldı.
Edirne Mülki İdare Yönetimi’nde görev alan ve
bugünlere kadar emeği geçen bütün valilerin isimleri tespit edilerek Vilayet
Binası makam odasının girişine pirinç harflerle işlendi. Böylece 1361 yılından
bugünlere Edirne Valileri’nin isimleri kronolojik bir düzenleme ile devam
ettirildi.
Vali Enver Hızlan döneminin en önemli olayları
arasında çok sarsıcı ve toplumu can evinden vuran Çernobil Nükleer Enerji
Santrali’nin patlaması ve tehlikeli bulutların Edirne’ye kadar ulaşmasıdır.
Başbakanlık Atom Enerjisi Kurumu’nun Edirne’de yaptığı tetkikleri ve önlemleri
halka ulaştırmada ve Belediye ile işbirliği oluşturmada çok önemli önlemler
aldı.Bu konuda bildiriler yayınlayarak çeşitli gıda ve yiyecekler konusunda
halkı aydınlatmada koordineyi sağlayıp toplumun tedirgin ve panik havasını
önledi.
Edirne Valiliği’nden Trabzon Valiliği’ne atanan Enver
Hızlan’a Vilayet Yemekhanesi’nde bir veda töreni düzenlendi. Bütün daire
müdürlerinin katılımı ile düzenlenen yemekte Enver Hızlan çok duygusal anlar
yaşamıştı. Yerel Gazetelere verdiği veda mesajında tüm Edirnelilere mutluluklar
dileyip kendisinin de bir Edirneli olduğunu vurguluyordu.
Trabzon Valiliği’nde 29.12.1986-2.8.1991 tarihleri
arasında 1653 gün hizmet verdi. Daha sonra 3.3.1992-3.8.1992 tarihleri
arasında Sakarya Valiliği yaparken kendi isteği ile Merkez Valiliği’ne
getirildi.[1]
Enver Hızlan; dürüst, tarafsız, adil ve ilkelerinden taviz vermeyen bir görev anlayışıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin iz bırakan valileri arasında yerini almıştır. Vali olarak görev yaptığı dönemde basına düşen iki olay vardır ki, “Devletin Valisi” sözünü kendisiyle özdeştirir.
Birisi Edirne Valiliği döneminde yaşanılan bir olaydır ki, 1984
yılında Kapıkule’de yaşanılan ve “Asrın Kaçakçılık Olayı” olarak adlandırılan
olaydır.
İkinci olay ise 1992 yılında Sakarya Valisi olduğu dönemde gerçekleşmiştir.
Dönemin
Bakanlarından Sakarya Milletvekili Mehmet Gölhan, devlete ait bazı imkanları
seçim işlerinde kullanmak istemektedir. Ancak Vali buna izin vermemektedir. Bu
nedenle de Vali’ye baskı yapmaktadır. Ancak Vali Enver Hızlan baskıya boyun
eğmez ve istifasını basın toplantısıyla açıklarken şu ifadeleri kullanır; “Amacım kahramanlık değil, bir rahatsızlığı dile getirmekti. Şimdi
rahatladım ama üzgünüm. (...) Ancak valiler siyasi iktidarların karşıtlarına da
güven telkin etmek yükümlülüğü altındadır. Aksi takdirde bulundukları illerde
“Anayasa”da tanımlanan devleti gerçek kimliğiyle temsil edemezler….”[2]
Yıllar süren devlet hizmetinin 14 sene 6 ay 2 gününü
Vali olarak, bununda 5 sene 5 ay 18 gününü (toplam 1993 gün) Edirne’de geçirdi.
Emekli olduktan sonra Edirne'den ayrılmayıp Saroz Körfezi'nden deniz evi alarak
yaz tatillerini bölgemizde geçirmektedir.
Mehmet
Ağırgan - Ender Bilar
Kaynakçalar:
[1] Ağırgan, Mehmet (2012)
Cumhuriyet dönemi Edirne Valileri.- Edirne: Edirne Valiliği İl Özel İdaresi,
s,189.
[2] https://www.yesilgiresun.com.tr/makale/4971247/seyfullah-cicek/iste-vali-enver-hizlan