Enver Hızlan (29.6.1981-17.12.1986)

Enver Hızlan (29.6.1981-17.12.1986)

Giresun-Görele’de 12.3.1931 yılında doğdu. İlköğretimi Görele’de, Ortaöğretimi Niğde’de ve Liseyi de Haydarpaşa’da bitirdi. Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirince 30.7.1954 tarihinde İstanbul Maiyet Memurluğu görevine atandı. İstanbul Üsküdar Bucak Memurluğu ile Beyoğlu Kaymakam vekilliklerinde bulundu. Haziran 1955 yılında askere giderek 30.11.1956 tarihinde terhis oldu. 

Aralık 1956 tarihinde Bursa’ya atandı. Ocak 1957 yılında tekrar İstanbul Maiyyet Memurluğuna getirildi. Eyüp ve Zeytinburnu Kaymakam Vekilliği yanında Viranşehir ile Suluova’da görevler üstlendi. Aynı tarihlerde, 28. dönem kaymakamlık kursunu 1958 de bitirerek; 20.9.1958 de Baskil, 4.8.1960 Palu, 11.12.1961 Eşme, 17.4.1962 Koçarlı, 1.12.1964 Sarayköy, 12.8.1965 Sivrihisar ile 22.12.1967 tarihinde de Çubuk Kaymakamlığı yaptı. Fransa’da incelemelerde bulundu. İpsala, Meriç ve Edirne Merkez’de 1968 Nisan ayında Müfettişlik Stajını tamamlayarak Mülkiye Müfettişliğine atandı.

  İlk Valiliği 1978 Şubat ayı itibariyle Aydın İli oldu. Kahramanmaraş Valiliği’ne 1979da atanarak aynı yıl 10.12.1979 tarihinde Malatya Valiliği’ne getirildi. Daha sonra onu 29.6.1981 tarihinde Edirne Valiliği’nde görüyoruz.

 Edirne Valiliği’ne başladığı ikinci günde Atatürk’ün yüzüncü doğum yıldönümü nedeniyle Teksiplik Fabrikası’nda düzenlenen okuma-yazma konusunda eğitilen 18 işçiye törenle belgelerini dağıttı. Edirne’yi tanıma gezilerini tamamlayıp, 256 köyün 252 sinde Elektrik bulunduğunu belirterek, mutluluğunu gazetecilerle paylaştı.

 Edirne’deki Mülki İdare hizmetleri yanında Mahalli İdare’nin de çalışmalarına katılarak sorunları çözümü noktasında çalışmalarda bulundu.  İl Özel İdare toplantılarında çözümler üreterek Yerel Parlamento’nun gücünü arttırdı. İl Halk Kütüphanesi denetlemesinde kitap ve dergi koleksiyonunun hayli yüksek oluşunu (36000 kitap) mutlulukla karşıladı. Özellikle Yahya Kemal Beyadlı’nın şiirlerine hayran olan ve onu çok güzel yorumlayan Enver Hızlan, üstadın şiir kitaplarından ödünç alarak yanındakilere mesajlar verdi.

Edirne’nin ilk Özel Hayat Hastanesi’nin açılışında bir konuşma yaparak, kentin gelişmesinin bir örneği olan kurum için iyi dileklerde bulundu. Etur’a (Edirne Turizm ve Endüstri Anonim Şirketi) ait Gazimihal Köprüsü arazisine bir tesis yapılarak Edirnelilere ve turistlere hitap edebilecek bir konaklama tesisi projesi’nin yapılması kararlaştırıldı.

Köylerdeki sorunları yerinde incelemek üzere Mülki İdare’ye bağlı müdürlerle birlikte Uzunköprü’ye giderek özellikle okul, yol ve ürün bedellerinin bir an önce ödenmesi konusunda yetkililere gerekli talimatları verdi. Konuyu İl Özel İdare toplantılarında gündeme getirerek, ihtiyaç belirtilen köylere bir an önce destek sağlanmasını vurguladı. Özel İdare’den talep edilen ödeneğin %25 inin köylüler tarafından ödenmesi kararlaştırıldı. Kitap ve Kütüphane konusunda hassasiyetini her an gösteren Vali Enver Hızlan, T.C. Vilayet Konağı girişindeki Toplantı Salonu’nda bir kütüphane kurdurarak, koleksiyona ait fiş kataloglarını da tamamlattı.

Devlette çalışanların konut sıkıntısını karşılamak üzere yeni yerleşim bölgesi olan kooperatiflerde Karayollarına ait bölümün kuzeydoğusunda 50 dairelik Memur Lojmanları kompleksi yapılması kesinleştirildi. 1983 yılında inşaatın başlaması için gönderilen ödeneğin kullanılması hususunda yetkilileri talimatlandırdı. Edirne’de açılan Özel Özge Kreş ve Gündüz Bakımevi Selimiye Camii yanında Vali Enver Hızlan’ın desteği ile açıldı. Elektrik bulunmayan Edirne köylerinden Enez- Çandıra’ya ışığın götürülmesi için her türlü maddi desteğin verileceğini belirterek Türkiye Elektrik Kurumunu harekete geçirdi.

Emlâk Kredi Bankası ile protokol ile yapılması gerçekleşen 501 konutun Kutlutaş Bölgesi’nde yapılmasını sağlamıştır. Bugün yapılan bu konutlardan birisi de Valilik Konağıdır. Yapılan yapı komplekslerinin 250 tanesi resmi dairelere tahsis edilmiştir. Ayrıca Selimiye Camii Çevresi’nin yeniden düzenlenmesi için yeni bir proje uygulamaya alınmasını sağlamıştır.

Edirne kenti merkezindeki sorunların çözümü aşamasında kanalizasyon, elektrik ve Gazimihal Varyantı konusunda çalışmaların hızlandırılması için yeni uygulamalar başlattı. Yeni siyasi dönemin sağlıklı yürütülebilmesi için toplantılar yaptı.

Mülki İdare kurumlarına ait arşivlerin düzenlenmesi konusunda toplantılar yaparak, çalışmalar hızlandırıldı. Vali Enver Hızlan bu düzenlemelerle ilgili olarak özellikle bizzat inceleme ve tetkikler yaparak, arşivlerin bir an önce hizmete girebilmesi için daire müdürleriyle birebir temaslar yaptı. Edirne’de Sivil Savunma Planı uygulaması konusunda, Belediye binasında toplantılar yapılarak ilgililerin dikkatleri çekildi.

Kız ve Erkek Yetiştirme Yurtları ile Çocuk Esirgeme Kurumu’na yönelik “İl Sosyal Hizmetler Kurulu” oluşturuldu. Kurulun, İl Sağlık Müdürlüğü’nce düzenlenmesi kararlaştırıldı.  Bu kurula seçilen resmi ve özel kurumlar ile şirket sahiplerinden oluşturulan komisyon ilk toplantısında Yetiştirme Yurtları için kararlar alındı.

Edirne Belediye Meclisi salonunda üç gün süren Mithat Paşa'nın Ölümünün 100. yıl Dönümü Uluslararası Semineri Mülki ve Mahalli İdarelerin desteğinde yapıldı. Seminere Macar ve Yugoslav bilim adamları yanında Prof.Dr. Reşat Kaynar, Prof.Dr. Yaşar Yücel  ve Prof Dr. Zafer Tunaya  da katıldılar. Ev sahipliğini yapan ve bu seminere Edirne Valisi olarak katılan Enver Hızlan konuşmasında çok gururlandığını belirterek yeni seminerler temenni edip yeni açılımlar getirecek sorularla hocaların yeni açıklamalar yapmalarını sağladı.

Edirne Huzur Evi temeli Vali Enver Hızlan tarafından atıldı. Kurum 1986 yılında bitirilmek üzere 110 yataklı olarak planlandı. O günlerde tamamlanan 21 Sağlık Ocağı’nın açılışı da Vali Enver Hızlan’ın yönetiminde hazır bulunan bir heyet tarafından yapılarak Keşan ve Uzunköprü köylülerinin hizmetlerine sunuldu. Yine yıllardır Merkez Polis Karakolu iken önemli ve geniş çapta bir onarıma tabi tutulan bina Polis Evi olarak düzenlenip Emniyet Müdürlüğü mensuplarına teslim edildi.

Kırkpınar Sarayiçi Er Meydanı’nın yeniden düzenlenmesi ve Modern Güreş Stadı’nın hazırlanması ile ilgili olarak zamanın Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı Vehbi Dinçerler’in katılımıyla tribünlerin temeli atıldı. 1980 İhtilâli’nden sonra zamanın Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in talimatı ile başlayan Selimiye Camii Onarım ve Çevre Düzenlemesi Projesi tamamlanmış ve Taş Odaları ile ilgili çalışmalara da başlanmıştı.

Edirne’nin geçmişi ile geleceğine bir köprü kurmak üzere Vali Enver Hızlan desteğinde Dr.Ratip Kazancıgil’in önderliğinde Edirne Araştırma Derneği kuruldu.

Edirne ilinin konut ve inşaatları açısından en yoğun çalışmalarının yaşandığı Vali Enver Hızlan döneminde kurumlar, kooperatifler ve vatandaşlar mülki idareden büyük destekler gördüler. Gecekondu meselesine çözüm getiren 24.2.1984 tarih 2981 sayılı Yasa gereğince Tapu Tahsis Belgeleri verildi. Toplumun kanayan yarasına merhem olacak bir çözüm sağlanarak Edirne genelindeki 2490 (830 gecekondu ile 1660 kaçak inşaat) müracaat değerlendirilerek sonuçlandırıldı. Edirne’de 13 aylık bir sürede tamamlanan Özel İdare İşhanı ve Lojmanlarının açılışları yapıldı.

Edirne Mülki İdare Yönetimi’nde görev alan ve bugünlere kadar emeği geçen bütün valilerin isimleri tespit edilerek Vilayet Binası makam odasının girişine pirinç harflerle işlendi. Böylece 1361 yılından bugünlere Edirne Valileri’nin isimleri kronolojik bir düzenleme ile devam ettirildi.

Vali Enver Hızlan döneminin en önemli olayları arasında çok sarsıcı ve toplumu can evinden vuran Çernobil Nükleer Enerji Santrali’nin patlaması ve tehlikeli bulutların Edirne’ye kadar ulaşmasıdır. Başbakanlık Atom Enerjisi Kurumu’nun Edirne’de yaptığı tetkikleri ve önlemleri halka ulaştırmada ve Belediye ile işbirliği oluşturmada çok önemli önlemler aldı.Bu konuda bildiriler yayınlayarak çeşitli gıda ve yiyecekler konusunda halkı aydınlatmada koordineyi sağlayıp toplumun tedirgin ve panik havasını önledi.

Edirne Valiliği’nden Trabzon Valiliği’ne atanan Enver Hızlan’a Vilayet Yemekhanesi’nde bir veda töreni düzenlendi. Bütün daire müdürlerinin katılımı ile düzenlenen yemekte Enver Hızlan çok duygusal anlar yaşamıştı. Yerel Gazetelere verdiği veda mesajında tüm Edirnelilere mutluluklar dileyip kendisinin de bir Edirneli olduğunu vurguluyordu.    

Trabzon Valiliği’nde 29.12.1986-2.8.1991 tarihleri arasında 1653 gün hizmet verdi. Daha sonra 3.3.1992-3.8.1992 tarihleri arasında Sakarya Valiliği yaparken kendi isteği ile Merkez Valiliği’ne getirildi.[1]

Enver Hızlan; dürüst, tarafsız, adil ve ilkelerinden taviz vermeyen bir görev anlayışıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin iz bırakan valileri arasında yerini almıştır. Vali olarak görev yaptığı dönemde basına düşen iki olay vardır ki, “Devletin Valisi” sözünü kendisiyle özdeştirir. 

Birisi Edirne Valiliği döneminde yaşanılan bir olaydır ki, 1984 yılında Kapıkule’de yaşanılan ve “Asrın Kaçakçılık Olayı” olarak adlandırılan olaydır.  

İkinci olay ise 1992 yılında Sakarya Valisi olduğu dönemde gerçekleşmiştir. 

Dönemin Bakanlarından Sakarya Milletvekili Mehmet Gölhan, devlete ait bazı imkanları seçim işlerinde kullanmak istemektedir. Ancak Vali buna izin vermemektedir. Bu nedenle de Vali’ye baskı yapmaktadır. Ancak Vali Enver Hızlan baskıya boyun eğmez ve istifasını basın toplantısıyla açıklarken şu ifadeleri kullanır; “Amacım kahramanlık değil, bir rahatsızlığı dile getirmekti. Şimdi rahatladım ama üzgünüm. (...) Ancak valiler siyasi iktidarların karşıtlarına da güven telkin etmek yükümlülüğü altındadır. Aksi takdirde bulundukları illerde “Anayasa”da tanımlanan devleti gerçek kimliğiyle temsil edemezler….”[2]

Yıllar süren devlet hizmetinin 14 sene 6 ay 2 gününü Vali olarak, bununda 5 sene 5 ay 18 gününü (toplam 1993 gün) Edirne’de geçirdi. Emekli olduktan sonra Edirne'den ayrılmayıp Saroz Körfezi'nden deniz evi alarak yaz tatillerini bölgemizde geçirmektedir.

Mehmet Ağırgan - Ender Bilar

 

Kaynakçalar:
[1] Ağırgan, Mehmet (2012) Cumhuriyet dönemi Edirne Valileri.- Edirne: Edirne Valiliği İl Özel İdaresi, s,189.
[2] 
https://www.yesilgiresun.com.tr/makale/4971247/seyfullah-cicek/iste-vali-enver-hizlan