Eski Ziraat Bankası Binası

KÜLTÜR MİRASLARI Mimari Eserler

Edirne Vilayet bahçesinde yer alan bu estetik bina 113 yıllık geçmişi ile dimdik ayakta kalabilmeyi başarırken birçok hizmet birimine de ev sahipliği yapmıştır.

Bugün kentte yaşayan her bir Edirneli ve bürokrat, anılarında bu yapıya sempati ile yaklaşır.

Edirne Vilayeti Bahçesi’nde Osmanlı Devleti’nden kalan bu narin bina, Jandarma ve Paşa Kapısı ile Deveci Han’ı bütünleştiren görüntüsü içinde Hükümet Caddesi’nden geçen herkesi nostaljik bir duyguya sürükler.

T.C. Ziraat Bankası, 20.11.1863 yılında Mithat Paşa tarafından Pirot Kasabası’nda kurulup, 1867 yılından itibaren de ülkemiz genelinde düzenli ve teşkilatlı bir kredi sistemi oluşturduğunu gözlemliyoruz. Bu oluşumun Edirne’de kayıtlar açısından ilk başlangıç noktasının Edirne Vilayet Konağı’nda olduğunu görüyoruz.

Edirne Ziraat Bankası kaydına ilk defa, Kıbrıslı Mehmet Paşa tarafından 1864 (R:1280)² yılında yaptırılan Vilayet Konağı’nda rastlıyoruz.³ O tarihlerde Vilayet Konağı’nda, Edirne Ziraat Bankası adına 7 oda bulunmaktadır.

Zaman içinde hizmetin gereği Vilayet Bahçesi’ndeki Deveci Han köşesine 1912 yılında⁴ eski Ziraat Bankası binası yapılarak bankacılık hizmetleri oradan yürütülmüştür.

Cumhuriyet döneminde Edirne’de başlayan imar işleri düzenlenmesinde bu günkü Ziraat Bankası Merkez binasının yeri tespit edilerek onaylanmıştır.⁵

Yeni bina yapımına 1953⁶ yılında başlanmış olup, 1954 yılında bitirilerek 29.10.1954⁷ günü de Edirne Ziraat Bankası bu günkü binasında hizmete girmiştir.

Eski Ziraat Bankası binası, tapu kayıtlarına göre, 1953 yılında Edirne Valiliğince Ziraat Bankası’ndan satın alınmıştır.⁸ Hazine adına tescili yapılan binada yeni bir dönem başlayarak değişik hizmetler verilmiştir.

T.C. Edirne Ziraat Bankası’nın taşınmasından sonra ilk resmi dairenin, Edirne Şehir Kadastrosu Müdürlüğü olduğunu görüyoruz.⁹

Binaya yerleşen ikinci resmi daire, Edirne Askerlik Şubesi Başkanlığı’dır. Edirne Askerlik Şubesi, merkezdeki Müşir Dairesi’nden (Bugünkü Askeri Garnizon binası) 1972 yılında eski Ziraat Bankası binasına taşınmıştır.¹⁰ Bilindiği üzere Edirne Askerlik Şubesi Başkanlığı bu binadan da, 1991 Mart ayında Yediyol ağzındaki fırının karşısında bulunan Hayırlar Yaptırma Derneği Binasına taşınmış olup, oradan da Kavgaz bölgesindeki kendi binasına, 2003 Ekim ayında geçmiştir.

Eski Ziraat Bankası binasında 3. resmi daire Edirne İl Kültür Müdürlüğü’dür. İl Kültür Müdürlüğü, 1992 yılında burada hizmete girince 1994 yılında binaya kalorifer tesisatı yaptırmıştır. Kültür Müdürlüğü de Deveci Han Kültür Merkezi’ne 25.11.2000 günü taşınınca bina yeniden boşaltılmıştır.

Bu defa binaya, Orman Bakanlığı Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Baş Mühendisliği’nin 2001 Ocak ayında taşındığını görüyoruz. Bu kurumda bakanlıkların yeniden düzenlenmesi nedeniyle Karaağaç yolu üzerindeki Edirne İl Orman Müdürlüğü binasına 2003 Kasım¹¹ ayında taşınınca eski Ziraat Bankası binası yine boşaltılmıştır.

Bina kısa bir aradan sonra Edirne Valiliği’nce 2004 Haziran ayında “Edirne İli Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı”na tahsis edilmiştir. Uzun süre bu hizmetler için kullanılan bina günümüzde T.C Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Trakya Kalkınma Ajansı Edirne Yatırım Destek Ofisi olarak kullanılmaktadır.

Tarihi misyonunu değişik hizmetleriyle devam ettiren eski Ziraat Bankası Binası’nın serüveni böylece sürüp gitmektedir.

Bilgi sahibi olmak bilmediklerimizi öğrenmek için okumak gerekiyor. Okuduğunuz için teşekkür ediyoruz.

Mehmet Ağırgan - Ender Bilar