Mehmet İlhami Ertem (1918-5.4.1978)

Mehmet İlhami Ertem (1918-5.4.1978)

Edirne’nin, Kıyık Tophane yokuşunda 1918 yılında doğdu. Banka memuru emekli Sabri Ertem ile Ayşe hanımın oğludur. İlköğretim ve Lise’yi Edirne’de okudu. Edirne Lisesi’nden 1936 yılında mezun olarak Siyasal Bilgiler Okulu’na girdi. İlk memuriyeti Mürefte Nahiye Müdürlüğü’dür. Edirne’de, Maiyet Memurluğu yaptı. Daha sonraları onu, Meriç ve Keşan Kaymakam Vekillikleri’nde görüyoruz.

Havsa ve Sırpsındığı Nahiye Müdürlüğü’nden sonra askere gire Ertem, dönüşte Kaymakam kursunu tamamlayarak; Refâiye (1945), Milas (1951) ve 1952 yılında da Mülkiye Müfettişliği’ne atandı. Haziran 1953 yılında Karabük,1954 Ağustos da Söke, 1955 Ekim ayında Beyoğlu Kaymakamı iken Mardin Valiliği’ne getirildi

Mehmet İlhami Ertem, (1958) Gümüşhane ve (1959) Elazığ Valiliklerinden sonra 30.5.1960 yılında Merkez Valiliği’ne atandı. Bu görevi sırasında emekliliğini isteyerek 15.10.1961 seçimlerinde Adalet Partisi’nden aday olarak, Edirne Milletvekili seçilip Parlâmentoya girdi. Aslında kendisi 10. dönemde (2.5.1954) Milletvekilliği için aday olmuşsa da ön seçimi kaybetmişti.

Parlâmentoya birçok kanun teklifleri sunan, Mehmet İlhami Ertem’in en önemli kanun önerilerinden birisi ”Belediye Reisleri’nin Halk Tarafından Seçilmesi” teklifidir. Bu yasa yürürlüğe girince Belediye Başkanları halk tarafından ilk defa 1963 yılında seçilmeğe başladı.  Mehmet İlhami Ertem’in, Edirne’yi ön plana çıkaran diğer önemli ikinci kanun teklifi “Edirne Üniversitesi” açılması konusunda idi. Teklife  o günlerin Edirne Milletvekilleri; Talat Asal, Süleyman Bilgen, Nazmi Özoğul ve Tahir Giritlioğlu’ da büyük destek verdiler. Bu yasa zaman içinde bugünkü “Trakya Üniversitesi”ni doğurdu. 

Diğer önemli kanun tasarısı da Çiftçi Mallarını Koruma Kanunu (4081) değişikliği üzerinde olmuştur. Çok sık geldiği Edirne’de gazetelere, özellikle imar ve ülkenin sorunları hakkında yazılar yazardı. Her fırsatta seçmenleriyle görüşerek onların fikirlerine önem verir ve değerlendirirdi.

Onu, 3.4.1967 tarihi itibariyle Mili Eğitim Bakanlığı koltuğunda görüyoruz. Bakanlığın Müşteşar Vekili ile bağlı Genel Müdür ve yetkililerinin hazır bulunduğu bir heyetle, 11.5.1967 günü (Milli Eğitim Bakanlığı’nın birinci ayında) Edirne’yi ziyaret eder. Bu bakanlıkta geçen 2 yıl 7 aylık sürede Edirne ve il çapında pek çok kurumun açıldığını ve yeni yatırımların yapıldığını biliyoruz.

Bunlardan; yeni açılacak 10 Üniversite arasında Edirne’de bulunuyordu. Ayrıca; Kız Meslek Lisesi, Edirne lisesi, Erkek sanat Okulu ilave bölümleri, Edirne İmam-Hatip Lisesi, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Enstitüsü, Galeri Müdürlüğü, Süloğlu ve Enez Ortaokulları, İl Halk kütüphanesi Ayşekadın Binası, Kurtuluş İlköğretim Okulu Kız Yetiştirme Okulu’nun hizmete açılması, Uzunköprü ve Keşan Halk Eğitim Merkez Müdürlüklerinin kurulması, Edirne Arkeoloji Müzesi’nin kurulması, İpsala Akşam Kız Sanat ile Keşan Erkek Sanat Enstitüsü açılması v.b. bakanlığı döneminde kararlaştırılıp hizmete girdi. Bu kurum ve binalar daha sonraki aylarda bizzat kendisi tarafından hizmete sokuldu. Edirne’de o günlerde Ortaokul sayısını üçe çıkaran Karaağaç Ortaokulu’nun da kararı onun zamanında alındı. Yine Edirne Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi, Edirne Eğitim Enstitüsü, Edirne Meslek Yüksek Okulu ve Edirne Zirai Araştırma Enstitü’leri ile Çorlu Kız Enstitüsü’nün açılması onun gayret ve çabaları ile gerçekleştirildi.

Mehmet İlhami Ertemi, yeni kurulan Bakanlar Kurulu listesinde bu defa “Tarım Bakanı” olarak görüyoruz. Edirne’ye hizmeti aralıksız devam ettiren Ertem, Tarım Bakanı olarak ilk defa bölgeye 8.5.1970 günü geldi. Onu yine ekim ayı içinde partisinin Edirne Kongresi’nde Ayvazoğlu Sineması’nda gözlemliyoruz. Bu toplantıda partili ve yetkililerle yaptığı görüşmelerde ekonomiden ve son devalüasyondan söz eder. Edirne basını onu Kaymakamlığı döneminden itibaren yakından takip ettiğinden demeçleriyle hep gündeme getiriyordu. Başlangıcından bitimine kadar Edirne Arkeoloji Müzesi yapımındaki gayretlerini 13.6.1971 günü açılışını da yaparak tamamladı.

Tarım Bakanlığı görevi sona ermesine rağmen onu milletvekili olarak hep Edirne’nin hizmetinde görüyoruz. İlk Milletvekili seçildiği 15.10.1961 tarihinden ölümüne kadar tam 5 dönem (10.10.1965-12.10.1969-14.10.1973 ve 5.6.1977) onu Parlâmento içinde görüyoruz. O, 16 yıl 5 ay 22 gün Edirne Milletvekilliği yaptı. Partisinin yılmaz bir neferi olarak kongrelere katılıp seçimlerde Divan Başkanlıklarında bulundu.

Hemşerimiz Mehmet İlhami Ertem’i daha sonraki yıllarda Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Bakanlığı (1977) görevlerinde de bulundu. Böylece 4 ayrı bakanlık koltuğunda değerlendirilen Ertem, Türk milleti’ne ve Trakya Bölgesi’ne yaptığı hizmetleri ile çok büyük saygınlık kazanmıştır. Milletvekili iken ölen Mehmet İlhami Ertem’in yerine 14.10.1977 günü ara seçim yapıldı. Seçimi Adalet Partisi’nden Ahmet İnceoğlu kazandı  

Tarım bakanlığı görevine başladığında mal beyanında bulunarak bütün devlet yöneticilerinin de bildirime tabi tutulması taraftarı olduğunu belirtti.48 Bütün ailesi adına beyan ettiği bir miktar banka mevduatının dışında, taksitlerini ödediği bir adet evinden başka bir serveti olmadığı ortaya çıktı.

Mehmet İlhami Ertem, 5.4.1978 günü geçirdiği bir kalp krizi sonunda vefat etti. Cenazesi Ankara Hacıbayram Camii’nde kılınan öğle namazından sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen bir törenden sonra Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. Cenazeye Edirne’den bir heyetle birlikte Adalet Partisi Teşkilatı temsilcileri de katıldı.

Hemşerimiz Mehmet İlhami Ertem’in iki kızı ve bir oğlu oldu. Onun Edirne’mize yaptıklarını her zaman saygı ile anıyoruz. O yaptıkları ile hep gönüllerde yaşayacaktır.     

Mehmet AĞIRGAN

Kaynak:

Ağırgan, Mehmet (2009) Edirne sevdalısı Mehmet İlhami Ertem.-Edirne: Edirne Ticaret Borsası, 21 cm., 96 s.