Kasım Paşa Cami
Kasım Paşa Camii, Talat Paşa Mahallesi sınırları içinde yer almakta olup Tunca nehri kenarındadır. Tunca nehri kenarına yapılan seddelerin içinde kalan camii, geçen yıllar içinde taşkın alanı içinde kaldığından sel baskınlarına uğramıştır. Bugün terkedilmiş ve harap haldedir.
Ahmet Bâdi
Efendi yayınlamış olduğu Riyâz-ı Belde-i Edirne adlı eserinde Camii’nin Evliya
Kasım Paşa Mahallesinde, Kirişhane Caddesinde 113 numarasında olduğunu ve
H:883-M:1478-1479 tarihinde Evliya Kasım Paşa tarafından yaptırıldığını, bir
kubbe ve bir minareli camii olduğunu yazmaktadır.
Sultan II.
Murad ve Fatih’in vezirlerinden olan Kasım Paşa tarafından yaptırılan cami,
Tunca nehri kenarında cazip bir peyzaj içerisinde yontma taşlarla inşa edilmiş
olup tromplar üzerine bir tek kubbe ile örtülmüştür. Cami’nin önüne ahşaptan
bir son cemaat yeri yapılmıştır. (Aslanapa, 2014, s.85)
Caminin
yakınında, cemaatin abdest almasını sağlamak için nehre on dört basamaklı bir
taş merdiven de yapılmıştır. Cami’nin tamamlandığı yıl vefat eden Kasım
Paşa da buraya gömülmüştür.
Cami'nin
inşa kitabesinde; "Allah'ın mescitlerini yapanlardandır ve bunlardan
bir bina olan yüce, toplayıcı, latif ve şereflilerin toplandığı bu yapıyı Hicri
Nebevî -güzel salat onun üzerine olsun- 883 yılında, Kasım Paşa yaptırdı.
-Dilediği hususlarda Allah kendisini muvaffak kılsın- yazmaktadır. Bu kitabe
ile de Cami'nin Kasım Paşa tarafından yapıldığı tescil
edilmektedir. Ayrıca Cami’nin batı duvarı ortasında bir güneş saati dikkat
çekmektedir.
Günümüze
ulaşmayan ve arsası başka bir adreste tescilli olduğu halde Eski Elektrik
Fabrikası bahçesine yapılan Balaban Paşa Cami’nin yerine öncelikle harap
durumda olan camilerimizden olan Kasım Paşa Cami’nin kurtarılması
düşünülmeliydi. Gerek seddelerin ilk yapıldığı gerekse bugün hızlı tren
yapımı çalışmalarında Cami’nin kurtarılmasına yönelik çalışmalarının
yapılmaması ve bu konuda projelerin uygulamaya geçirilememesi kentin tarihi ve
kültürel miraslarına verilen değeri göstermektedir. Edirne Valisi Sayın
Yunus Sezer’in son demeçlerinden Cami’nin kurtarılmasına yönelik çalışmalarının
başlatıldığı haberleri sevindiricidir.
Tunca Nehir
yatağının temizlenmesinin ardından caminin restorasyonunun yapılarak tekrar
eski günlerine dönmesi ve kentin yaşamına kazandırılması en büyük dileğimizdir.
Bu Cami’nin müze’ye dönüştürülmesi, padişah Avcı Sultan Mehmed’in Tunca nehrinde gezdiği süslemeli, sedefli kayığı ve çevre düzenlemesiyle de eski yıllardaki nehir gezilerinin gerçekleştirilmesi bir projeyle hayata dönüştürülemez mi?
Not. Anadolu Ajansı’nın haberine göre Edirne Valiliğince Kasım Paşa Camii’nin restorasyonu Ocak 2024 ayında başlatılıyor. Haber için tıklayınız.
Kaynaklar:
Aslanapa,
Oktay (2014) Edirne’de Osmanlı devri abideleri.- İstanbul: Edirne Valiliği Kültür
Yayınları, Edirne Kitaplığı 3, s.145
Bâdi,
Ahmet (2000) Riyâz-ı Belde-i Edirne.- çev.Ratip Kazancıgil, Edirne: Edirne
Valiliği Yayınları No:13, s. s.357
