Küçük Şehir İstasyonu Binası
Küçük Şehir
İstasyonu Binası, Meriç Köprüsü çıkışında Karaağaç yolu üzerindeki Lozan
Caddesi No: 3 adresindedir. Hacı Adil Bey Çeşmesi’nin güney cephesinde
yer almaktadır. Yapı, Edirne Polis Müdürü Rıfat Bey tarafından yaptırılmıştır.
Mimarı bilinmeyen yapı, 1915 Sofya antlaşmasından hemen sonra inşa
ettirilmiştir.
6 Eylül 1915
Sofya antlaşması sonunda Edirne ve çevresinde yapılan yeni sınır
düzenlenmesiyle Karaağaç ve Edirne-Karaağaç yolunun yarısı Bulgarlara
verilmiştir. Bu antlaşma sonucunda Edirne halkı, Bulgarların yaptıkları
taşkınlıklar nedeniyle demiryolu ulaşımı ve ticari yaşamlarında zorluklar
yaşamaya başlamıştır. Edirne Valisi Hacı Adil Bey döneminde Edirne halkının
yaşadığı bu sorunlara çözüm bulmak amacıyla Edirne Polis Müdürü olan Rıfat
Bey’in üstün gayretleriyle Karaağaç’tan Edirne Meriç Köprüsü doğru
demiryolu uzatılmış ve bu istasyon binası yapılmıştır.[1]
Karaağaç yoluna
paralel, kuzey-güney doğrultusunda yer alan istasyon binası, tek katlı olup
dikdörtgen plan üzerine tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Yapının beş
odası bulunmaktadır. İlk üç odanın önde dört arkada dört olmak üzere toplam
sekiz pencere açıklığı bulunmakta ve sonda (Karağaç yönünde) yeralan salonun
doğu, batı, güney cephelerinde çatı hizasında ikişer adet pencerelerle birlikte
yapının tamamında toplam oniki pencere bulunduğu görülmektedir. Yapı tasarımı oldukça sade olan binanın ön
cephesi demiryolunun hattına bakan doğu yönündedir. Yapının cephe yönünde
bulunan kilit taşları ve iç mekânda bulunan kalem işlerinin izleri binanın
özen gösterilerek inşa edildiğini göstermektedir. Yapının yolcu bekleme salonu geniş
olup kareye yakın bir plana sahiptir. Salona bitişik mekan ortasından bir
duvarla ikiye ayrılmakta ve diğerlerinin yarısı genişliğinde doğu ve batı
cephelerine ayrı girişler yapılan, iki bağımsız oda oluşturmaktadır. Bu mekanın
yanında ara kapılarla bağlanan iki birim daha bulunmaktadır.[2]
Bina ile
ilgili bilgi veren kaynaklarda yapının şahıs mülkiyetinde olduğu belirtilmesine
rağmen yapı geçmiş dönemde Gar müdürlüğü mülkiyetinde iken Edirne
Belediyesi’nin mülkiyetine geçmiştir. Günümüzde belediye başkanlığının
mülkiyetinde olup belediye tarafından kiraya verilmektedir. Bugün bakımsız olan
yapı değişik dönemlerde cafe-restaurant ve bar olarak işletilmişti.
Aslında Balkan Savaşında Karaağaç'taki evinde Bulgarlar tarafından şehit edilen ressam Hasan Rıza'nın koleksiyonlarının sergilendiği "Ressam Hasan Rıza Müze ve Galerisi"ne dönüştürülmesi binanın yan tarafına konulan ressam Hasan Rıza Heykel'i ile de bütünleşecektir.
Edirne’nin ilk kadın Belediye Başkanı olan Av. Filiz Gencan Akın’ın bu yapıyı yaptıracağı restorasyon ile kentin kültür yaşamına kazandırması en büyük dileğimiz ve beklentimizdir.
Yapı, Edirne
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğünün 04.07.2003 tarih ve
7696 sayılı kararıyla tescil altına alınmıştır.