Küçük Şehir İstasyonu Binası

Küçük Şehir İstasyonu Binası

Küçük Şehir İstasyonu Binası, Meriç Köprüsü çıkışında Karaağaç yolu üzerindeki Lozan Caddesi No: 3 adresindedir.  Hacı Adil Bey Çeşmesi’nin güney cephesinde yer almaktadır. Yapı, Edirne Polis Müdürü Rıfat Bey tarafından yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen  yapı, 1915 Sofya antlaşmasından hemen sonra inşa ettirilmiştir.  

6 Eylül 1915 Sofya antlaşması sonunda Edirne ve çevresinde yapılan yeni sınır düzenlenmesiyle Karaağaç ve Edirne-Karaağaç yolunun yarısı Bulgarlara verilmiştir. Bu antlaşma sonucunda Edirne halkı, Bulgarların yaptıkları taşkınlıklar nedeniyle demiryolu ulaşımı ve ticari yaşamlarında zorluklar yaşamaya başlamıştır. Edirne Valisi Hacı Adil Bey döneminde Edirne halkının yaşadığı bu sorunlara çözüm bulmak amacıyla Edirne Polis Müdürü olan Rıfat Bey’in üstün gayretleriyle Karaağaç’tan Edirne  Meriç Köprüsü doğru demiryolu uzatılmış ve bu istasyon binası yapılmıştır.[1]

Karaağaç yoluna paralel, kuzey-güney doğrultusunda yer alan istasyon binası, tek katlı olup dikdörtgen plan üzerine tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Yapının beş odası bulunmaktadır. İlk üç odanın önde dört arkada dört olmak üzere toplam sekiz pencere açıklığı bulunmakta ve sonda (Karağaç yönünde) yeralan salonun doğu, batı, güney cephelerinde çatı hizasında ikişer adet pencerelerle birlikte yapının tamamında toplam oniki pencere bulunduğu görülmektedir.  Yapı tasarımı oldukça sade olan binanın ön cephesi demiryolunun hattına bakan doğu yönündedir. Yapının cephe yönünde bulunan kilit taşları ve iç mekânda bulunan kalem işlerinin izleri binanın özen gösterilerek inşa edildiğini göstermektedir. Yapının yolcu bekleme salonu geniş olup kareye yakın bir plana sahiptir. Salona bitişik mekan ortasından bir duvarla ikiye ayrılmakta ve diğerlerinin yarısı genişliğinde doğu ve batı cephelerine ayrı girişler yapılan, iki bağımsız oda oluşturmaktadır. Bu mekanın yanında ara kapılarla bağlanan iki birim daha bulunmaktadır.[2]

Bina ile ilgili bilgi veren kaynaklarda yapının şahıs mülkiyetinde olduğu belirtilmesine rağmen yapı geçmiş dönemde Gar müdürlüğü mülkiyetinde iken Edirne Belediyesi’nin mülkiyetine geçmiştir. Günümüzde belediye başkanlığının mülkiyetinde olup belediye tarafından kiraya verilmektedir. Bugün bakımsız olan yapı değişik dönemlerde cafe-restaurant ve bar olarak işletilmişti. 

Aslında Balkan Savaşında Karaağaç'taki evinde Bulgarlar tarafından şehit edilen ressam Hasan Rıza'nın koleksiyonlarının sergilendiği "Ressam Hasan Rıza Müze ve Galerisi"ne dönüştürülmesi binanın yan tarafına konulan ressam Hasan Rıza Heykel'i ile de bütünleşecektir. 

Edirne’nin ilk kadın Belediye Başkanı olan Av. Filiz Gencan Akın’ın bu yapıyı yaptıracağı restorasyon ile kentin kültür yaşamına kazandırması en büyük dileğimiz ve beklentimizdir.

Yapı, Edirne Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğünün 04.07.2003 tarih ve 7696 sayılı kararıyla tescil altına alınmıştır.


Ender Bilar- www,enderbilar.com

Kaynakçalar:
[1] Erdoğu, Rabia Emekligil (1996) Karaağaç Monografisi.- İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Yüksek Lisans Tezi, s.;51.
[2] Gökşen, Tuğba Yüce (2017) Erken Cumhuriyet döneminde Edirne’de kentsel gelişim.-Edirne: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, s.;32