Peşrev
Peşrev kelimesi Farsçadır. Ön anlamındaki
“piş” sözcüğü ile gitmek anlamındaki “reften” fiilinin birleşmesi sonucu
oluşmuş bir kelimedir. Güreş terminolojisinde; pehlivanların güreşten önce
maneviyatlarını yükseltmek ve seyircinin zevkini okşamak maksadıyla yaptıkları
ısınma ve kültür-fizik hareketleri, anlamına gelir.
Pehlivanlar meydana çağrıldıktan
sonra aynı hizada kıbleye doğru dizilirler. Cazgır, salavat okumaya başlar.
Cazgır “Hep birlikte diyelim şu aslanlara maşallah!” dedikten sonra pehlivanlar
“çıkış” yapar. Pehlivanlar üç adım geri, üç adım ileri attıktan sonra sağ
dizleri üzerine çökerek sağ elini toprağa dokundurup üç defa dizine, dudaklarına
ve başına götürür. Daha sonra kispetlerine vurarak güreş alanında dolaşırlar. Bu
dolaşma esnasında güreşçiler birbirlerine yaklaşır ve sarılıp tokalaşırlar. Bu
tokalaşmanın ardından peşreve devam edilir. İkinci kez tekrar
karşılaştıklarında sol elleriyle rakibinin kasnağından tutar, sağ elleriyle de
rakibinin sağ paça şirazesine dokunarak ellerine dudaklarına ve sonra da başına
götürürler. Sonrasında bu hareket tersten yapılır.
Bunlar yapılırken iç tarafta kalan
ayaklar yan yana getirilir. Şirazeler de selamlandıktan sonra pehlivanlar
tekrar ayrılırlar. Yine meydanda ellerini kispetlerine vurmak suretiyle peşreve
ve dolanmaya başlarlar. Üçüncü kez karşılaştıkları zaman pehlivanların sol eli
birbirinin ensesinde, sağ eli birbirini tuttuğu şekilde kollarını sağa sola
sallarlar. Bu hareket de tamamlandıktan sonra pehlivanlar dördüncü kez
karşılaştıklarında göğüs göğüse gelirler ve birbirlerinin sırtlarını
sıvazlarlar. Bu hareketten sonra da bir müddet peşrev yapan pehlivanlar son
olarak karşı karşıya geldiklerinde tokalaşıp birbirlerine başarı diler ve
elleriyle birbirlerinin sırtlarını sıvazlar. Bu hareketten sonra da bir müddet peşreve
devam eden pehlivanlar son olarak karşı karşıya geldiklerinde tokalaşıp
birbirlerine başarı dileyerek elleri birbirlerinin ensesinde
olduğu halde güreşe başlarlar.
Kırkpınar Yağlı Güreşleri’nin başcazgırı
Şükrü Kayabaş, peşrev ile ilgili şu bilgileri veriyor: “Peşrevin ögeleri
önemlidir. Pehlivan güreş için er meydanına çıktığında ısınma hareketlerine
başlar. Bunu takiben pehlivan, rakibini
yoklayarak usta çırak ilişkisi içerisinde güreşe iyi hazırlanıp
hazırlanmadığını kontrol eder, tokalaşarak da hakkını helal et diyerek
rakibiyle helalleşir, sonra da paçasını yoklayarak paçasının sıkı bağlanıp
bağlanmadığını kontrol eder, en sonunda da pehlivan kıbleye eğilerek topraktan
geldik, toprağa gidiyoruz diyerek güreş hazırlığını tamamlamış olur.”
Günümüzde, Edirne Belediye Başkanlığı’nın almış olduğu karar gereğince o yıl en iyi peşrev tutan pehlivana ödül verilmektedir.
