Sadri Sarptır
27.5.1960 ihtilalinin ardından Edirne Valisi Nihat Danışman Aydın Valiliği’ne (12.6.1960-3.10.1960) atanırken Edirne’ye de Sadri Sarptır tayin edildi.(1) Emekli Deniz Kurmay Albay’ı Sadri Sarptır Polis Enstitüsü Müdürü iken Edirne’ye Vali olarak atanıp, görevine de 12.6.1960 günü başladı.(2)
Sadri Sarptır Edirne Valisi iken aynı zamanda Edirne Belediye Başkanlığı görevini de üstlendi. 1960 ihtilalinin ilk günlerinde 2 aylık bir süre de yine asker kökenli Sahip Kızıltepe Edirne Belediye Başkanlığı yapmıştı. Edirne Valisi iken Sahip Kızıltepe’den, Edirne Belediye Başkanlığı görevini de teslim alarak, yaklaşık 3 yıl Edirne Belediye Başkanlığı’nı da üstlenip, daha sonra yapılan ilk Mahalli Seçimi kazanan Burhan Işıkseren’e 22.11.1963 günü devretti.(3)
Edirne’de yıllarca Valilik ve Belediye
Başkanlığı yapan Sadri Sarptır, şehrin pek çok sorunu ile uğraşıp proje ve
tetkiklerde bulunarak o günlerin hükümetine çok değişik konularda raporlar
sundu.(4)
Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce hazırlanan 5
yıllık onarım ve restorasyon planına göre Arasta’nın onarım ve restorasyonu,(5) Gazimihal Camii onarım ve restorasyonu(6) Muradiye Cami Bahçe
Düzenlemesi ve duvarların yaptırılması,(7) II. Beyazıt Külliyesi’nin onarım
ve restorasyonu,(8) Rüstem
Paşa Hanı’nın otele dönüştürülmesi, Selimiye Cami Çevre Düzenlemesi ile onarımı(9) ve
Saraçlar Caddesi’nin yeniden düzenlemesi de onun zamanında yapıldı.(10)
Türkiye Süt Endüstrisi Genel Müdürlüğü’ne
Vali Sadri Sarptır tarafından sunulan bir raporla bölgede süt fabrikası
kurulması önerilmişti.(11) Daha
sonra rapor gereğince Havsa’da kurulan süt fabrikası da uzun yıllar Trakya
çapında hizmetler vermişti.
O yıllarda büyük sıkıntı çekilen Edirne
şehrinin su projesi Karaağaç, Yıldırım ve İmaret ağırlıklı olarak hazırlanmış,(12) ve
Paşa Çayırı’nda açılacak kuyulardan elde edilecek suların depolara akatılması(13) ile
ilgili çalışmalar başlatılarak, ilk kuyu bitirilip ikinci kuyunun da bir an
önce hazırlanması için büyük çabalar harcanmıştı.(14) Kuyulardan basılacak sulara
ait ara borular da Buçuktepe Su Depoları’na doğru döşendi.(15) Hatta su saati
taktırmayanlara su verilmemesi Edirne Belediye Meclisi’nce kararlaştırıldı.(16) O yıllarda
Paşa Çayırı’ndan elde edilen bol sular şehre verilince halk rahatlamıştı.(17)
Sadri Sarptır’ın, “Edirne’nin 600. Fetih
Yıldönümü” kutlamalarına verdiği büyük destek tarihi ve kültürel açıdan çok
önemli sonuçlar doğurdu.(18) Kutlama ile ilgili 11 ayrı komite oluşturuldu. Türk Tarih Kurumu ve İstanbul
Güzel Sanatlar Akademisi’ne kutlamalarla ilgili işbirliği önerildi.(19) 600.
Fetih Yıldönümü kutlamalarının Edirne Kız Öğretmen Okulu’nda düzenlenecek bir
kongre ile 9-12 Eylül 1963 günlerinde yapılması gerçekleşti.(20) Türk
Tarih Kurumu bu kongre ile ilgili bildirileri bir araya getirerek
araştırmacıların Edirne için en büyük başvuru eseri olan “Edirne Armağan
Kitabı”nı yayınlandı.(21)
İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Türk
Sanatı Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Rıfkı Melül Meriç Edirne’ye gelerek
incelemelerde bulundu.(22) Rıfkı
Melül Meriç 55 kişilik bir ekiple Edirne’de iki ayrı otele yerleşip tarihi eserlerin
resimlerini yaparak, rölevelerini çıkardılar. Hazırlanan resim ve rölevelerin 600.
Fetih Yıldönümü Kutlamalarında sergileneceği belirtilerek İstanbul’a dönüldü.(23) Rıfkı
Melül Meriç’in Edirne çalışmaları kendisi tarafından kitaplaştırılarak
derslerde okutuldu.(24)
Daha sonra Edirne’yi Turizm açısından değerlendiren Sadri Sarptır, uzmanlara hazırlattığı bir raporu o günlerin hükümetine sunarak, sonraki yıllarda Edirne’de gerçekleşen pek çok tesisin ve kurumun oluşumunu sağladı.(25) Edirne’nin dünya çapında tanınması için United Artist Şirketi yetkilisi Lee Kaatz ile görüşmeler yaparak şehrimizi gezdirmiş ve ikramlarda bulunarak, Kırkpınar Güreşleri’nin filme alınması konusunda çalışmalar yapmıştı.(26)
Edirne Valiliği ve Belediye Başkanlığı
görevlerini birlikte üstlenen Sadri Sarptır toplantılarda ve davetlerdeki
yemekleri kendisi üstlenmesine rağmen devletten ödendiği dedikodusu yayılınca,
Edirne Gazeteciler Derneği bir araştırma yaparak bildiri yayınlayıp halkı
aydınlattı. Bildiri de Sadri Sarptır’ın bu giderleri kendi gelirinden ödediği
gibi, emekli maaşı dışında; Valilik temsil ödeneği ile teftiş ve harcırahlarını
da devletten almadığı ortaya çıktı.(27)
Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görevli iken
arkadaşı Etem Alkan’la birlikte yaptığı araştırmaları Ordu Dergisi’nde
(Sayı:155-156) yayınladı. İki ayrı çalışma, “Amerikan Ordusu’nda Zırhlı
Birlikler ve Amerikan Ordusu Levazım Teşkilatı” adını taşıyordu.(28)
Edirne Valiliği’ne Ferit Kubat’ın atanması
ile Sadri Sarptır Demir Çelik Fabrikaları İdare Meclisi Üyeliği’ne tayin
edildi.(29) Edirne
Valiliği görevinden 7.6.1964 günü ayrılan Sadri Sarptır; Mülki, Yerel, Askeri
yetkililer ve halkın sevgi dilekleriyle uğurlandı.(30)
Sadri Sarptır daha sonraki yıllarda
Edirne’den Adalet Partisi saflarında Milletvekilliği seçimlerinde aday adayı
olarak şansını denedi ama parti içi seçimlerinde sıralamaya giremedi.(31) Orta
Doğu Üniversitesi kadrosunda hizmetler verdi.(32) Emeklilik günlerini
İzmit’te geçiren Sadri Sarptır, Kocaeli Aydınlar Ocağı üyesi olarak sohbetlere
katıldı.(33)
Sadri Sarptır’ın çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmış makaleleri ile kitapları bulunmaktadır.
Not: Eserin tüm hakları yazarın varislerine aittir. Sitedeki tüm yazılar kaynak gösterilerek yararlanılabilir.
Ağırgan, Mehmet (2012) Cumhuriyet dönemi Edirne Valileri.- Edirne: Edirne Valiliği İl Özel İdaresi, s,189.
Kaynakçalar: