Sadri Sarptır

Sadri Sarptır

27.5.1960 ihtilalinin ardından Edirne Valisi Nihat Danışman Aydın Valiliği’ne (12.6.1960-3.10.1960) atanırken Edirne’ye de Sadri Sarptır tayin edildi.(1) Emekli Deniz Kurmay Albay’ı Sadri Sarptır Polis Enstitüsü Müdürü iken Edirne’ye Vali olarak atanıp, görevine de 12.6.1960 günü başladı.(2)

Sadri Sarptır Edirne Valisi iken aynı zamanda Edirne Belediye Başkanlığı görevini de üstlendi. 1960 ihtilalinin ilk günlerinde 2 aylık bir süre de yine asker kökenli Sahip Kızıltepe Edirne Belediye Başkanlığı yapmıştı. Edirne Valisi iken Sahip Kızıltepe’den, Edirne Belediye Başkanlığı görevini de teslim alarak, yaklaşık 3 yıl Edirne Belediye Başkanlığı’nı da üstlenip, daha sonra yapılan ilk Mahalli Seçimi kazanan Burhan Işıkseren’e 22.11.1963 günü devretti.(3)

Edirne’de yıllarca Valilik ve Belediye Başkanlığı yapan Sadri Sarptır, şehrin pek çok sorunu ile uğraşıp proje ve tetkiklerde bulunarak o günlerin hükümetine çok değişik konularda raporlar sundu.(4)

Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce hazırlanan 5 yıllık onarım ve restorasyon planına göre Arasta’nın onarım ve restorasyonu,(5) Gazimihal Camii onarım ve restorasyonu(6) Muradiye Cami Bahçe Düzenlemesi ve duvarların yaptırılması,(7) II. Beyazıt Külliyesi’nin onarım ve restorasyonu,(8) Rüstem Paşa Hanı’nın otele dönüştürülmesi, Selimiye Cami Çevre Düzenlemesi ile onarımı(9) ve Saraçlar Caddesi’nin yeniden düzenlemesi de onun zamanında yapıldı.(10)

Türkiye Süt Endüstrisi Genel Müdürlüğü’ne Vali Sadri Sarptır tarafından sunulan bir raporla bölgede süt fabrikası kurulması önerilmişti.(11) Daha sonra rapor gereğince Havsa’da kurulan süt fabrikası da uzun yıllar Trakya çapında hizmetler vermişti.

O yıllarda büyük sıkıntı çekilen Edirne şehrinin su projesi Karaağaç, Yıldırım ve İmaret ağırlıklı olarak hazırlanmış,(12) ve Paşa Çayırı’nda açılacak kuyulardan elde edilecek suların depolara akatılması(13) ile ilgili çalışmalar başlatılarak, ilk kuyu bitirilip ikinci kuyunun da bir an önce hazırlanması için büyük çabalar harcanmıştı.(14) Kuyulardan basılacak sulara ait ara borular da Buçuktepe Su Depoları’na doğru döşendi.(15) Hatta su saati taktırmayanlara su verilmemesi Edirne Belediye Meclisi’nce kararlaştırıldı.(16) O yıllarda Paşa Çayırı’ndan elde edilen bol sular şehre verilince halk rahatlamıştı.(17)

Sadri Sarptır’ın, “Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü” kutlamalarına verdiği büyük destek tarihi ve kültürel açıdan çok önemli sonuçlar doğurdu.(18) Kutlama ile ilgili 11 ayrı komite oluşturuldu. Türk Tarih Kurumu ve İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne kutlamalarla ilgili işbirliği önerildi.(19) 600. Fetih Yıldönümü kutlamalarının Edirne Kız Öğretmen Okulu’nda düzenlenecek bir kongre ile 9-12 Eylül 1963 günlerinde yapılması gerçekleşti.(20) Türk Tarih Kurumu bu kongre ile ilgili bildirileri bir araya getirerek araştırmacıların Edirne için en büyük başvuru eseri olan “Edirne Armağan Kitabı”nı yayınlandı.(21)

İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Türk Sanatı Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi Rıfkı Melül Meriç Edirne’ye gelerek incelemelerde bulundu.(22) Rıfkı Melül Meriç 55 kişilik bir ekiple Edirne’de iki ayrı otele yerleşip tarihi eserlerin resimlerini yaparak, rölevelerini çıkardılar. Hazırlanan resim ve rölevelerin 600. Fetih Yıldönümü Kutlamalarında sergileneceği belirtilerek İstanbul’a dönüldü.(23) Rıfkı Melül Meriç’in Edirne çalışmaları kendisi tarafından kitaplaştırılarak derslerde okutuldu.(24)

Daha sonra Edirne’yi Turizm açısından değerlendiren Sadri Sarptır, uzmanlara hazırlattığı bir raporu o günlerin hükümetine sunarak, sonraki yıllarda Edirne’de gerçekleşen pek çok tesisin ve kurumun oluşumunu sağladı.(25) Edirne’nin dünya çapında tanınması için United Artist Şirketi yetkilisi Lee Kaatz ile görüşmeler yaparak şehrimizi gezdirmiş ve ikramlarda bulunarak, Kırkpınar Güreşleri’nin filme alınması konusunda çalışmalar yapmıştı.(26)

Edirne Valiliği ve Belediye Başkanlığı görevlerini birlikte üstlenen Sadri Sarptır toplantılarda ve davetlerdeki yemekleri kendisi üstlenmesine rağmen devletten ödendiği dedikodusu yayılınca, Edirne Gazeteciler Derneği bir araştırma yaparak bildiri yayınlayıp halkı aydınlattı. Bildiri de Sadri Sarptır’ın bu giderleri kendi gelirinden ödediği gibi, emekli maaşı dışında; Valilik temsil ödeneği ile teftiş ve harcırahlarını da devletten almadığı ortaya çıktı.(27)

Türk Silahlı Kuvvetleri’nde görevli iken arkadaşı Etem Alkan’la birlikte yaptığı araştırmaları Ordu Dergisi’nde (Sayı:155-156) yayınladı. İki ayrı çalışma, “Amerikan Ordusu’nda Zırhlı Birlikler ve Amerikan Ordusu Levazım Teşkilatı” adını taşıyordu.(28)

Edirne Valiliği’ne Ferit Kubat’ın atanması ile Sadri Sarptır Demir Çelik Fabrikaları İdare Meclisi Üyeliği’ne tayin edildi.(29) Edirne Valiliği görevinden 7.6.1964 günü ayrılan Sadri Sarptır; Mülki, Yerel, Askeri yetkililer ve halkın sevgi dilekleriyle uğurlandı.(30)

Sadri Sarptır daha sonraki yıllarda Edirne’den Adalet Partisi saflarında Milletvekilliği seçimlerinde aday adayı olarak şansını denedi ama parti içi seçimlerinde sıralamaya giremedi.(31) Orta Doğu Üniversitesi kadrosunda hizmetler verdi.(32) Emeklilik günlerini İzmit’te geçiren Sadri Sarptır, Kocaeli Aydınlar Ocağı üyesi olarak sohbetlere katıldı.(33)

Sadri Sarptır’ın çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanmış makaleleri ile kitapları bulunmaktadır.


Mehmet Ağırgan


Not: Eserin tüm hakları yazarın varislerine aittir. Sitedeki tüm yazılar kaynak gösterilerek yararlanılabilir.
Ağırgan, Mehmet (2012) Cumhuriyet dönemi Edirne Valileri.- Edirne: Edirne Valiliği İl Özel İdaresi, s,189.


Kaynakçalar:
[1] Vatandaş Gazetesi:10.6.1960
[2] Hizmet Gazetesi:13.6.1960
[3] Edirne Sesi Gazetesi:23.11.1963
[4] Edirne Sesi Gazetesi: 20.8.1962
[5] Edirne Sesi Gazetesi: 3.3.1962
[6] Edirne Sesi Gazetesi: 6.11.1962
[7] Edirne Sesi Gazetesi: 10.6.1963
[8] Edirne Sesi Gazetesi: 24.10.1963
[9] Edirne Sesi Gazetesi: 22.5.1964
[10] Edirne Sesi Gazetesi: 27.5.1964
[11] Edirne Sesi Gazetesi: 9.3.1964
[12] Edirne Sesi Gazetesi: 16.8.1961
[13] Edirne Sesi Gazetesi: 2.3.1963
[14] Edirne Sesi Gazetesi: 17.9.1963
[15] Edirne Sesi Gazetesi: 25.5.1964
[16] Edirne Sesi Gazetesi: 13.7.1964
[17] Edirne Sesi Gazetesi: 7.3.1964
[18] Edirne Sesi Gazetesi: 9.8.1961
[19] Edirne Sesi Gazetesi: 12.3.1962
[20] Edirne Sesi Gazetesi: 5.9.1963
[21] Edirne. Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı.  Ankara 1965. TTKB.349s+2 Harita+106 Resim.
[22] Edirne Sesi Gazetesi: 12.3.1964
[23] Edirne Sesi Gazetesi: 27.4.1962
[24] Türk San’atı Tarihi Araştırma ve İncelemeleri I.  Rıfkı Melül Meriç. İstanbul 1963. Berksoy Matbaası. 79s.
[25] Edirne Sesi Gazetesi: 31.7.1962-9.8.1962
[26] Edirne Sesi Gazetesi: 8.8.1963
[27] Edirne Sesi Gazetesi: 7.10.1963
[28] www.oncu.com
[29] Edirne Sesi Gazetesi: 27.5.1964
[30] Edirne Sesi Gazetesi: 8.6.1964
[31] Dt. Tekin Sayınbaş 
[32] Prof.Dr.Erdal Ceyhan Anıları
[33]www.kocaeliaydinlarocagi.org.tr