Sokullu Hamamı

Sokullu Hamamı

Sokullu Hamamı, H:987-M:1579-80 ramazanında akli dengesi bozuk bir kişi tarafından Şehid edilmiş olan vezir-i âzam Sokullu Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.[1] Mimar Sinan’ın Edirne’deki mimari eserlerinden biri olan Sokullu Hamamı, Üç şerefeli Camii karşısında bulunmasından dolayı Üç Şerefeli Camii Hamamı veya Çifte Hamam olarak da anılmaktadır. Edirne’de yapılmış son hamam olması bakımından da büyük önem taşımaktadır.

Hamam, 16. yüzyılın ikinci yarısındaki klasik Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden olup çifte hamam olarak yapılmıştır. Kadınlar ve erkekler bölümü yan yana bulunmaktadır. Girişleri ayrı yönlerdedir. Doğu tarafta sivri kemerli ve sütunlu bir revaktan hamamın soyunmalığına girilmektedir. Revağın üzeri ortada kubbe, yanlarda tonozla örtülüdür.[2]

Kesme taş ve tuğla işçiliğinin Sinan’a has şekli ile kuvvetli bir cephe anlayışı içinde meydana getirilmiş olan eserin erkekler soyunmalığı hizasınca, kadınlar soyunmalığı köşesine kadar uzanan ve zemini dükkân olan üstü ocaklı odaların bir bölümü, hatalı imar planı uygulamalarından biri olan, Hükümet caddesinin genişletilmesi sonucu yıkılmıştır. Buna karşın yapının iç mimarisi zenginliğinden hiçbir şey kaybetmemiştir. İki sıra tuğla bir sıra kesme taştan yapılmış olan soyunmalık beden duvarları dar ve sade silmelerle nihayetlenmekte buna mukabil arka planlar da sadece kesme taş sistemi uygulanmıştır. Kadınlar bölümüne iddiasız giriş cephesine karşılık erkekler bölümüne büyük bir itina gösterilmiştir.[3]

Hamamın en orijinal taraflarından biri de kurna taşlarıdır. Bu kurnalar içinde en dikkat çeken gelin ve kaynana kurnası ismi verilen kurnalardır. Kaynana kurnasının heybetli ve sert görünüşüne mukabil gelin kurnası ince Türk taş işçiliğinin zarif örneğini teşkil etmektedir. Kurna üzeri zarif şekilde oyulmuş ve üst kısmında çiçek ve kıvrık dallar işlenmiştir. Köşelerdeki tas koyma yerleri yuvarlak olarak yumuşak bir görünüş kazanmıştır. [4]

1970’li yıllarda hamamın içindeki kalem işi süslemeleri onarılmıştır. Günümüzde Hamam Vakıfların mülkü olup kiracıları tarafından işletilmektedir.

2023 yılı Ocak ayında yapılan ihaleyle işletmesini İsmail Cebeci almıştır. Restorasyon çalışmalarının devam eden yapıda oturma sekilerin altında da ısıtma sistemlerinin yer aldığı tespit edilmiştir.

Şehir merkezindeki Taşhan iş merkezinde bulunan hamamın kentimizde hamam kültürünün gelecek kuşaklara aktarılması açısından işlevini sürdürmeye devam etmesi önemlidir.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan yapı Edirne Koruma ve Tabiat Varlıklarını Bölge Koruma Kurulu'nun 04.07.2003 tarih ve 7697 sayılı kararı ile tescil altına alınmıştır. 


Ender Bilar- www.enderbilar.com

Kaynaklar:
[1] Bâdi, Ahmet (2000) Riyaz-ı Belde-i Edirne, Çev: Ratip Kazancıgil .- Edirne:Edirne Valiliği Yayınları No;13, s.143.
[2] Öznur, Altuğ (1966) Edirne hamamları.- İstanbul Üniversitesi 1966 Sanat Tarihi Lisans Tezi. (yayınlanmamış), s.24
[3] ERKEN, Sabih (2006) Edirne Hamamları (Ayrı Basım).- Ankara: Vakıflar Dergisi, Yıl:2006, Sayı:10, ss.; 416
[4] Öznur, Altuğ (1966) Edirne hamamları.- İstanbul Üniversitesi 1966 Sanat Tarihi Lisans Tezi. (yayınlanmamış), s.25