Şükrü Paşa Anıtı ve Balkan Savaşları Müzesi
Şükrü Paşa Anıtı ve Balkan Savaşları Müzesi, Edirne'nin Şükrü Paşa Mahallesi sınırları içinde yer almaktadır. Balkan Savaşı sırasında Edirne'nin savunulmasında
tabyalar önemli rol oynamış ve 30 tabya kentin stratejik yerlerine
yaptırılmıştı. Bu tabyalardan birisi de Edirne’nin tarihi buçuktepe mevkiinde
yer alan ve 1913 Balkan Savaşında önemli rol oynayan Edirne Müdafii Şükrü Paşa
ve askerlerinin kenti savunmak için büyük mücadeleler verdiği “Kıyık Tabya” dır.
"Düşman hatlarımızı geçtikten sonra ölürsem,
kendimi şehit kabul etmiyorum, beni mezara koymayın. Etimi köpekler ve kuşlar
çeke çeke yesinler. Fakat müdafaa hattımız bozulmadan ölürsem, kefenim, lifim,
sabunum çantamdadır. Beni buraya gömünüz" diyen “Edirne Müdafii Şükrü
Paşa’nın adına bu alanda bir anıt yapılması için çalışmalar başlatılmıştır.
Anıtın ilk temeli 22 Haziran 1984 günü atılmıştır. Ancak anıt yapı belli bir
aşamaya geldiğinde mühendislik hatasından dolayı çökmüştür.
Yaklaşık 14 yıl boyunca anıt bu
durumda bakımsız kalmıştır. Dönemin askeri komutanları Çetin Erman ve Zafer
Özer Paşalar tarafından anıt yeniden ele alınmış; yeni bir proje çerçevesinde 4
ay içinde tamamlanarak 27.07.1998 tarihinde açılışı yapılmıştır. 31 Temmuz 1998
tarihinde Mehmet Şükrü Paşa'nın naaş’ı İstanbul Merkez Efendi Mezarlığı'ndan
alınarak Kıyık Tabya’daki anıt mezara nakledilmiştir.
Anıt-Müze Yerleşkesi, 16 bin m²'lik
bölümü Anıt; 3 bin m²'si oturma grupları ve otopark, 10 bin m²'si de, yeşil
alan olarak düzenlenmiştir.
Müze olarak düzenlenen “Kıyık Tabya”nın rakımı 136
metre olup duvarları taştan, kemerleri ocak tuğlasından yapılmıştır. Tabya
içinde çeşitli sayıda takımı andıran bonetler (Bonet:Tahkim
edilmiş bir tesisin köşesinde çıkıntı meydana getirecek biçimde yükseltilmiş
siper), bonetler arasında açık top mevzileri, etrafını çepeçevre saran
Mani Hendeği, cephanelikler, toplama ve eğitim alanları, depolar, nizamiye ve
hazır kıta bölümleri, bölük, tabur ve alay komuta binaları ile yatma yerleri
bulunmaktadır.
Edirne Müdafii Şükrü Paşa ve 1913 Balkan Savaşı
Şehitleri anısına kentin en yüksek yerinde bulunan Kıyık Tabya’nın müzeye
dönüştürme çalışmaları tamamlanarak 28 Kasım 2000 tarihinde “Şükrü Paşa Anıtı
ve Balkan Savaşları Müzesi” adıyla açılmıştır.
Müze, 14 bölüm ve 23 bonetten oluşmaktadır. Müze’de;
Edirne halkı tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağışlanan silâh, belge ve
mühimmatın sergilendiği 4 sergi vitrini, 2 top, yemek dağıtım arabası, harita,
resim, bilgi notlarının bulunduğu 18 pano, 28 konu mankeni ve seslendirme
sistemiyle dönemin atmosferi canlandırılmaktaydı.
Yaklaşık 17 yıl Edirne’nin kültür yaşamına hizmet eden ve ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken müze, Milli Savunma Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Edirne Valiliği arasında imzalanan protokoller çerçevesinde yürütülecek çalışmalar kapsamında 15 Kasım 2017 tarihinde kapatılmıştır. Kapatıldığı yıllarda altmış binin üstünde ziyaretçi ağırlayan tarihi müzenin restorasyon ve düzenleme çalışmalarının ivedilikle yapılıp tekrar ziyaretçilere açılması beklenmektedir. Şükrü Paşa Anıtı'nı ziyaret etmek isteyen ziyaretçiler de bu ziyareti gerçekleştirememektedirler. Hiç olmazsa anıtın olduğu alanın ziyarete açılması ve ziyaretçilerin şehidine saygı duyarak anıt mezarda bir dua okumalarına imkan tanınamaz mı?
Edirne kentini kanlarıyla sulayarak bizlere miras bırakan bu şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyorum.
Şükrü Paşa ve Anıtı için tıklayınız.
Ender Bilar – www.enderbilar.com
