Uzunköprü
Uzunköprü, Edirne ilinin Uzunköprü ilçesi girişinde bulunan tarihi Uzunköprü, Edirne’nin Uzunköprü üzerinden karayolu ulaşımını sağlamaktadır. II. Murad tarafından Ergene Nehri üzerine 1426-1444 yılları arasında Mimar Müslihiddin’e yaptırılmıştır. Uzunköprü; 1.392 metre uzunluğunda, yer yer 6,80 – 6,90 metre genişliğinde inşa edilmiştir. Köprü bu özelliği ile dünyanın ikinci taş köprüsü olduğu söylenmektedir.
II Murat’ın banisi olduğu bu köprünün bulunduğu yerde
vaktiyle ahşap köprüler vardı; bunlar zamanla harap olmuş ve hizmet edemez
duruma gelmişlerdi. Kuruluşunun ilk dönemlerinde adı “Ergene Köprüsü” anlamına
gelen ‘’Cisr-i Ergene’’ olan Uzunköprü’nün, 1718 yılında bir süre “Kasr-ı
Ergene” olarak değiştirilmiş olduğunu kaynaklardan izlemekteyiz (BOAMMD:1561,
Gömlek no: 103; MAD, no:55, s.503b-504a). (Yüksel, F.A,, vd., 2011, s.28)
Osmanlı Devleti’nin, İstanbul’u fethinden önce Anadolu’ya ulaşımı, Gelibolu
üzerinden Çanakkale Boğazı’ndan geçiş ile yapılıyordu. Edirne ile Gelibolu
arasındaki ulaşımda geçilmesi gerek olan Uzunköprü yöresindeki Ergene Irmağı
geçit yeridir. Ancak ilkbahar ve kış aylarında nehrin taşması nedeni ile yol
aylarca kapalı kalmaktadır. Bu durum Osmanlı Devleti’nin Anadolu’ya geçişlerini
yavaşlatmaktadır. Bu durumu gören II. Murad 1426 yılında köprünün yapımı için
ferman çıkartır.
Sancak beylerinden İshak Bey’e yollanan bir fermanda,
onun sayısız askerlerle Las (Sırp) diyarına akın salması, ülkenin değerli
mallarını ganimet olarak toplayıp, din yolunda savaşanları beslemesi ve din
uğruna düşen görevi yerine getirmesi istenmişti.
Anadolu’daki en büyük köprü olan eser, II. Abdülhamit
dönemindeki onarım sırasında üzerinden alınarak Gazi Mahmut Bey Çeşmesi üzerine
yerleştirilen, kartuş içine alınmış iki satır sülüs hatla işlenmiş kitâbesine
göre H: 847-M:1444 yılında tamamlanmıştır. Ayrıca inşa kitâbesinin yanındaki
bir satırlık yazıtta köprünün 174 göz olduğu belirtilmiştir.
Köprüde tamamen kesme köfeki taşı kullanılmıştır.
Araştırmacılar bu taşların, Ergenenin ötesindeki Eskiköy, Kuleliburgaz,
Taşçıarnavut, Kestanbolu ve Süleymaniye köylerindeki ocaklardan elde edildiğini
yazmaktadır.
Uzunköprü’deki taş süslemeler köprü kemerlerinde veya
kemer duvarlarında bulunmaktadır. Bunların ne kadarının onarım sırasında, ne
kadarının döneminden kalmış örnekler olduğunu tam olarak bilinmemektedir.
Ancak, kemer kilit taşı gibi, onarımlar sırasında değiştirilmesi oldukça zor
görünen bölümlerdeki süslemelerin döneminden olabilecekleri akla yatkındır. Bu
süslemelerin bir bölümüne II. Murad dönemi ve öncesi taş süslemelerinde de
rastlanmaktadır. Süslemeler köprünün her iki cephesine de işlenmiştir.
Uzunköprü 2015 yılında, UNESCO Dünya Miras Geçici
Listesi’ne alınmıştır. Geçici listeden genel listeye alınması için
beklenmektedir.
